De lijst met planetoïden die komende eeuw de aarde kunnen rammen, is dankzij Groningse sterrenkundigen iets korter geworden.
Als een planetoïde of komeet de aarde raakt, kan dat enorme gevolgen hebben – vraag maar aan de dino’s. Daarom houden de Europese ruimtevaartorganisatie ESA en diens Amerikaanse evenknie NASA een Risk List bij met planetoïden die binnen honderd jaar kans maken in te slaan op onze planeet. Van die lijst zijn recent drie exemplaren geschrapt, die bij nader inzien toch geen gevaar voor ons vormen.
Dat was mogelijk dankzij het werk van de Groningse sterrenkundige Teymoor Saifollahi en collega’s. Zij lichtten honderdduizenden foto’s door, op zoek naar zogenoemde aardscheerders: kleine objecten die in hun baan rond de zon in de buurt van de aarde komen.
Tienduizend kandidaat-planetoïden
De foto’s waar het onderzoek zich op richtte, bestonden al. Ze zijn de afgelopen jaren gemaakt met de VLT Survey Telescope, een telescoop met een spiegel van 2,61 meter in Chili, en de bijbehorende OmegaCAM, een camera met 268 megapixels. “Die foto’s bevinden zich in een archief; sterrenkundigen gebruiken ze bijvoorbeeld om sterrenstelsels te bestuderen”, vertelt Saifollahi. “Wij hebben ze doorzocht op aardscheerders.”
Op de foto’s troffen de sterrenkundigen enkele tienduizenden planetoïden aan – niet allemaal aardscheerders. Ongeveer tienduizend van die planetoïden kwamen niet overeen met bekende exemplaren. Die staan nu te boek als kandidaat-planetoïden. Uit toekomstig onderzoek moet blijken welke echt zijn, en welke niet.
Geen gevaar
Daarnaast konden dankzij de waarnemingen van Saifollahi en zijn team de banen van een aantal potentieel gevaarlijke aardscheerders beter bepaald worden. Drie daarvan, 2018 GN, 2019 DP en 2020 BM6, bleken daardoor geen kans te maken de komende eeuw in te slaan.
Neem 2019 DP. Die planetoïde werd, zoals de naam al verraadt, in 2019 ontdekt. Diezelfde planetoïde vonden de Groningers ook terug op een foto uit 2017, waar hij tot dan toe onopgemerkt was gebleven. Uit die twee waarnemingen blijkt dat 2019 DP ver genoeg van de aarde vandaan blijft om geen gevaar voor ons te vormen.
Mooi spektakel
Bij een andere aardscheerder, 2021 FM2, bleek de kans dat hij de aarde raakt juist groter dan gedacht. Maar, zo zegt Saifollahi geruststellend: “Het gaat hier om een object met een middellijn van 3 meter. Dat zal niet het gevaarlijkste ding ooit zijn. Als zo’n planetoïde door de aardatmosfeer gaat, breekt hij in stukken, waarvan een groot deel vervolgens in de atmosfeer verbrandt. Dat zal eerder een mooi spektakel dan een ramp opleveren.”
En zelfs als een object van 3 meter in zijn geheel op aarde in zou slaan, hebben we het niet over een ramp die de planeet volledig overhoop zal halen, voegt Saifollahi toe. “Die beschadigt een gebied ter grootte van een stad, of kleiner. Waarmee niet gezegd is dát ie op een stad zal inslaan, natuurlijk. De aarde is voor 70 procent bedekt met water, en ook een groot deel van het land is niet dichtbevolkt.”
De volgende ‘dino-killer’ hebben de Groningers dus allerminst gevonden.
