De winter is van start!
Het kan de komende twee weken in Europa goed koud gaan worden. Dat voorspellen onderzoekers in een nieuwe studie. Een bijzonder meteorologisch fenomeen dat zich momenteel hoog boven de Noordpool ontwikkelt, kan namelijk zeer koud weer met zich mee brengen. “De kans op extreme kou en sneeuw is de komende twee weken daarom groter,” aldus onderzoeksleider Richard Hall.
Stratosfeer
Weermodellen voorspellen dat er momenteel een heuse ‘plotselinge stratosferische opwarming (PSO)’ plaatsvindt. Tijdens een dergelijke gebeurtenis stijgt de temperatuur in de stratosfeer – een laag in de atmosfeer die we tussen de 10 en vijftig kilometer hoogte aantreffen – heel snel in korte tijd. Zo kan de polaire stratosferische temperatuur in de loop van slechts een paar dagen met wel vijftig graden Celsius stijgen. Deze rappe opwarming gaat vervolgens gepaard met een afzwakking van de zogenaamde poolwervel en een verschuiving van de straalstroom. En hierdoor kan het bij ons goed koud gaan worden.
Kou en sneeuw
Het betekent dat Noordwest-Europa en Siberië zich op moeten maken voor flinke kou. “Hoewel we het nooit met zekerheid kunnen zeggen, heeft een PSO in twee derde van de gevallen een aanzienlijke impact op het weer,” legt Hall uit. “Daarnaast is de huidige PSO waarschijnlijk de gevaarlijkste in zijn soort, omdat de polaire vortex zich in twee kleinere wervelingen heeft gesplitst.”
Niet alleen belooft het de komende twee weken een stuk kouder te worden, ook zou het zomaar eens kunnen gaan sneeuwen. Mogelijk zullen sommige gebieden in Europa en Siberië zelfs te kampen krijgen met sneeuwstormen. “Het extreem koude weer dat de polaire vortex met zich meebrengt, herinnert ons er weer sterk aan hoe plotseling ons weer kan omslaan,” zegt onderzoeker Dann Mitchell. “Zelfs nu klimaatverandering onze planeet opwarmt, zullen soortgelijke gebeurtenissen nog steeds plaatsvinden. Dit betekent dat we ons zouden moeten aanpassen aan steeds extremere temperaturen.”
Beast of the East
De laatste PSO vond trouwens nog niet eens zo lang geleden plaats. In 2018 kregen we tevens een koudegolf te verduren. Deze beruchte storm die ook wel gekscherend ‘Beast of the East’ werd genoemd, zorgde onder andere in Groot-Brittannië en Ierland voor ongebruikelijk lage temperaturen en zware sneeuwval.
Vragen
Dankzij de studie weten we nu in ieder geval een beetje waar we ons op moeten voorbereiden. “Onze studie kwantificeert voor het eerst het moment waarop we extreem weer na een PSO kunnen verwachten,” aldus onderzoeker William Seviour. “Hoewel dit sterk kan variëren, lijkt het erop dat de effecten sneller en sterker zijn nadat de stratosferische polaire vortex zich in tweeën heeft gesplitst. En dat is precies wat we in de momenteel ontvouwende gebeurtenis zien.” Hoewel we dus steeds meer over PSO’s beginnen te leren, is er ook nog veel onbekend. “Er blijven vragen over de mechanismen die deze dramatische gebeurtenissen bijvoorbeeld veroorzaken en hoe ze het oppervlak precies kunnen beïnvloeden,” somt Seviour op. “En dus is dit een opwindend en belangrijk gebied voor toekomstig onderzoek.”
Hoe de huidige PSO zich gaat ontpoppen en hoe koud het in Nederland precies gaat worden, is momenteel nog koffiedik kijken. In ieder geval lijkt het erop dat koud winterweer in aantocht is. Dus trek die warme winterjas maar uit de kast!
