Sommige steden komen elk jaar wel 43 millimeter lager te liggen. En ondertussen stijgt de zeespiegel ook nog eens door.
Door uitzetting van opwarmend oceaanwater en het smelten van de ijskappen stijgt de zeespiegel. En dat is een groot probleem voor (dichtbevolkte) kustgebieden. Want hoe kunnen mensen daar ook in de toekomst droge voeten houden als de zeespiegel door stijgt? Maar die stijgende zeespiegel is niet het enige probleem, zo benadrukt een nieuwe studie, verschenen in het blad Nature Sustainability. Veel kuststeden kampen daarnaast namelijk met een andere uitdaging: bodemdaling. Ze zakken letterlijk weg, waardoor die stijgende zeespiegel alleen maar zorgelijker wordt.
Het onderzoek
Voor hun studie analyseerden de onderzoekers satellietbeelden die in de afgelopen decennia van de 48 grootste kuststeden zijn gemaakt. Je moet dan denken aan steden met minimaal vijf miljoen inwoners en die hooguit 50 kilometer van de kust verwijderd zijn. “Door in te schatten hoeveel en hoe snel de bodem onder deze kuststeden daalt, kunnen we de overstromingsrisico’s in de komende decennia beter inschatten,” legt onderzoeker Cheryl Tay uit.
Bodem daalt harder dan de zeespiegel stijgt
Het onderzoek wijst uit dat bodemdaling voor veel van deze steden een serieus probleem is. Gemiddeld zakten de 48 steden elk jaar zo’n 16,2 millimeter. Daarmee daalt de bodem aanzienlijk harder dan de zeespiegel stijgt; op dit moment stijgt de gemiddelde wereldwijde zeespiegel met zo’n 3,7 millimeter per jaar.
De mate en snelheid waarmee de bodem daalde, bleek van stad tot stad – en soms zelfs van wijk tot wijk – behoorlijk te verschillen. Zo waren er ook steden die in een jaar tijd 43 millimeter weg zakten. Tamelijk bekende kuststeden die momenteel met een snelheid van meer dan 20 millimeter per jaar wegzakken, zijn bijvoorbeeld Jakarta (Indonesië) en Ho Chi Minh-Stad (Vietnam).
Oorzaken
De waargenomen bodemdaling heeft vaak verschillende oorzaken, zo stelt Tay in gesprek met Scientias.nl. “De bodem kan door een breed scala aan oorzaken dalen. Bijvoorbeeld door grote aardbevingen. Maar meestal ontstaat bodemdaling door de extractie van grondwater; wanneer grote hoeveelheden water uit de grond worden gehaald, beginnen de sedimenten in te zakken. Een bodemdaling kan ook veroorzaakt worden doordat sedimenten op natuurlijke wijze door de tijd heen compacter worden of doordat ze heel zwaar belast worden, bijvoorbeeld door gebouwen.”
Oplossingen
Hoewel bodemdaling een wereldwijd probleem is, blijkt uit de oorzaken die eraan ten grondslag liggen, wel dat de oplossing op lokaal niveau gezocht moet worden. “Denk aan het reguleren van de extractie van grondwater en het overstappen op alternatieve waterbronnen om de afhankelijkheid van grondwater te verkleinen,” aldus Tay. Maar ook door er bewust voor te kiezen gebieden waar de bodem al flink dalende is niet intensief te bebouwen.
Afgaande op de snelheid waarmee de bodem onder veel steden reeds daalt of gedaald is en de snelheid waarmee de zeespiegel ondertussen stijgt, is het voorkomen van bodemdaling alleen echter niet genoeg. Men zal zich ook aan moeten gaan passen aan de nieuwe situatie. “Bijvoorbeeld door de kustverdediging te versterken.”
Het onderzoek van Tay en collega’s is van groot belang. “Nu wordt er bij het evalueren van de zeespiegelstijging (en de gevolgen die deze voor kustgebieden heeft, red.) eigenlijk geen rekening gehouden met bodemdaling. Een beter begrip van de mate waarin de bodem daalt en de locaties waar dit speelt, is één van de eerste, hard nodige stappen, zodat we vervolgens gerichte en effectieve maatregelen kunnen treffen om hier beter mee om te gaan.”
