En hij is in goed gezelschap..
Dat blijkt uit een nieuwe lijst die onderzoekers hebben samengesteld en waarop de 100 meest bedreigde reptielen verzameld zijn. De lijst onthult niet alleen in hoeverre deze reptielen bedreigd worden, maar ook hoe uniek elke soort (evolutionair gezien) is. Dat laatste maakt de situatie nog schrijnender: veel ernstig bedreigde reptielen blijken zich namelijk lang geleden al van vergelijkbare soorten te hebben losgemaakt en dus geen nauw aan hen verwante familieleden te hebben. Als ze uitsterven, zijn we dus in één klap een flink stuk biodiversiteit kwijt.
Schildpad
Misschien wel de meest opvallende soort op de lijst, is de Mary River-schildpad (Elusor Macrurus). Deze schildpad kan wel drie dagen onder water blijven, doordat deze in staat is om via zijn achterwerk adem te halen. Het beestje staat op de 29e plaats in de lijst. Hoeveel exemplaren er nu nog in leven zijn, is onbekend. Wat we wel weten is dat hun aantallen vanaf de jaren zeventig flink zijn afgenomen. Dat de schildpad pas na zijn 25e aan jongen begint, helpt ook niet mee.
Madagaskarscheenplaatschildpad
Met stip op één staat de madagaskarscheenplaatschildpad. Het is de laatste soort in zijn geslacht en vormt het puntje aan een lange tak van de evolutionaire stamboom; deze schildpad maakte zich 80 miljoen jaar geleden al los van vergelijkbare soorten. In vergelijking daarmee is onze tak aan de evolutionaire stamboom maar een twijgje dat hooguit 10 miljoen jaar teruggaat naar een voorouder die we met de chimpansee en bonobo delen. Naar schatting zijn er op dit moment nog zo’n 10.000 madagaskarscheenplaatschildpadden in leven. De schildpadden komen alleen voor op een deel van Madagaskar en worden onder meer bedreigd door vernietiging van hun leefgebied.
Alligator
Ook zorgelijk is de situatie van de Chinese alligator: de enige buiten de Amerika’s levende alligator. In het wild zijn er nog maar 100 van te vinden, onder meer door stroperij, vervuiling en aantasting van zijn leefgebied.
Nog meer zorgen
Daarnaast zijn er ook zorgen over de platte muskusschildpad, die er zo’n 60 jaar over kan doen om zijn maximale lengte van 12 centimeter te behalen. Met de Madagaskarschildpad gaat het ook niet goed: als het zo doorgaat is de soort – wiens leefgebied nog zo’n 25 km2 beslaat – over een paar decennia verdwenen. Ook op de lijst: één van de kleinste hagedissen op aarde, Brookesia minima. Dit hagedisje wordt slechts 3,5 centimeter lang.
De – te lange – lijst onthult volgens onderzoeker Rikki Gumbs “hoe uniek, kwetsbaar en geweldig deze wezens echt zijn.” Opvallend genoeg is er echter weinig aandacht voor het lot van de meeste van deze reptielen. Mensen lijken meer begaan met bedreigde zoogdieren, zoals panda’s en tijgers en olifanten. Gumbs hoopt dat daar met deze lijst verandering in komt. Hij vertelt dat veel van de reptielen op de lijst de enige overlevenden in hun tak van de evolutionaire stamboom zijn. Een tak die soms ontspringt in de tijd van de dinosaurussen. “Als we deze soorten verliezen, is er niets meer op aarde wat op hen lijkt.”