Honderden papyrusrollen waarvan gedacht werd dat we ze door toedoen van een uitbarsting van de Vesuvius nooit zouden kunnen lezen, zijn dankzij moderne technieken nu toch – zonder ze uit te hoeven rollen – leesbaar.
Zo’n 260 jaar geleden ontdekten onderzoekers de enige intact gebleven bibliotheek uit de Oudheid. Ze deden hun ontdekking in Herculaneum: een stad die in 79 na Christus – net als het beroemde Pompeii – onder een meters dikke laag as en lava werd bedekt. De bibliotheek bevond zich in een enorme villa en bevatte honderden papyrusrollen.
Niet meer te lezen
Er was alleen één probleem. Ook die papyrusrollen waren aan de grillen van de Vesuvius blootgesteld en verkoold (zie de afbeelding bovenaan dit artikel). Pogingen om de rollen te openen en te lezen, resulteerden dan ook meestal in vernietiging van de rollen: ze vielen uit elkaar. In het gunstigste geval was daarna nog een deel van de tekst leesbaar, maar de rollen waren kapot. Besloten werd dan ook geen verdere pogingen te ondernemen om het papyrus uit te rollen en zo de rollen in ieder geval voor het nageslacht te kunnen behouden.
XPCT
En dus leek het dat we ons erbij neer moesten leggen dat we nooit te weten zouden komen wat in de rollen beschreven stond. Maar onderzoekers komen nu met goed nieuws. Ze hebben een methode bedacht om de rollen – zonder deze uit te hoeven rollen – te kunnen lezen. Ze maakten gebruik van een techniek die kortweg XPCT wordt genoemd. Dat staat voor X-ray phase-contrast tomography. Met deze techniek is het mogelijk om de letters – die op het papyrus liggen – te onderscheiden van het omringende materiaal. Zelfs als de rollen opgerold zijn.
Het werkt!
De onderzoekers tonen in het blad Nature Communications aan dat hun methode werkt. Ze lieten de methode los op twee rollen uit Herculaneum (één uitgerolde en één opgerolde rol). Uit het onderzoek blijkt dat het mogelijk is om de rollen – zonder deze fysiek aan te tasten – te lezen.
Wellicht kan de methode in de toekomst gebruikt worden om andere rollen afkomstig uit de bibliotheek van Herculaneum te lezen zonder dat de rollen daarbij worden aangetast of zelfs vernietigd. “Het onderzoek biedt niet alleen mogelijkheden voor de vele ongeopende papyrusrollen, maar ook voor andere rollen die nog niet ontdekt zijn en zich mogelijk bevinden in een tweede bibliotheek op een lagere, nog niet onderzochte etage van de villa.”
