Door eb en vloed smelt het ijs op Groenland nog veel sneller dan gedacht

Dát de aarde opwarmt en de zeespiegel stijgt is duidelijk, maar hoe hard het precies gaat, blijft lastig te voorspellen. Glaciologen voorspellen nu een nieuwe kink in de kabel doordat de getijden toch veel meer invloed hebben op het smelten van poolijs dan gedacht.

De onderzoekers van onder meer de University of California en NASA zagen bij de Petermann-gletsjer in het noordwesten van Groenland hoe het ijs en de oceaan op een tot nu toe onbekende manier op elkaar inwerken, namelijk door de effecten van eb en vloed.
Met behulp van satellietdata keken de onderzoekers uit allerlei hoeken naar de rand van de Petermann-gletsjer, waar het ijs loskomt van het land en in de oceaan begint te drijven, ook wel de grounding line genoemd. Deze grens, die onder water ligt, verandert onder invloed van de getijden, waardoor warm zeewater de gletsjer binnen kan dringen en ervoor zorgt dat het ijs sneller smelt.

Geen lijn maar een zone
“De lijn waar de gletsjer het water raakt kan beter worden omschreven als een zone, omdat hij varieert van 2 tot 6 kilometer als het eb of vloed wordt”, legt hoofdonderzoeker Enrico Ciraci uit. “Dit is veel meer dan verwacht.” Tot nu toe werd altijd gedacht dat deze grens op het punt waar gletsjers de oceaan raken niet varieert tijdens de getijdencyclus en ook niet verder smelt. Maar de nieuwe studie komt dus tot minder fijne conclusies: het warme oceaanwater dringt onder het ijs de gletsjer binnen door bestaande kanalen en laat daar het ijs smelten.

Groot gat ontstaan
Inmiddels is de grounding line van de Petermann-gletsjer tussen 2016 en 2022 al met bijna 4 kilometer teruggetrokken. Maar dat is niet alles. Door het warme water is ook een meer dan 200 meter hoge holte ontstaan onder de gletsjer en dit gat heeft zich in heel 2022 niet kunnen herstellen.

Hier zie je hoe de grounding line steeds verder terugtrekt. Afbeelding: CPOM (via ESA).

“Deze wisselwerking tussen ijs en oceaan maakt gletsjers kwetsbaarder voor de opwarming van het water”, reageert onderzoeker Eric Rignot. “Deze dynamiek is nog niet verwerkt in de modellen. Zouden we dat wel doen dan zou de voorspelde zeespiegelstijging met tot wel 200 procent toenemen. Dat geldt niet alleen voor de Petermann-gletsjer maar voor alle gletsjers die in de oceaan eindigen, dus die in het noorden van Groenland en op heel Antarctica.”

Miljarden tonnen weggesmolten
En het ziet er al niet zo best uit voor de Groenlandse ijskap. In de afgelopen decennia zijn er al miljarden tonnen ijs weggesmolten in de oceaan. Het meeste daarvan werd veroorzaakt doordat het water onder het oceaanoppervlak opwarmt. Blootstelling aan oceaanwater laat het ijs snel smelten aan de voorkant van de gletsjer en vermindert de weerstand tegen het verschuiven van een gletsjer over de grond, waardoor het ijs sneller in de zee glijdt, legt Rinot nog uit.

Algen in het ijs
Het is niet het enige slechte nieuws over de Groenlandse ijskap: niet alleen aan de onderkant ook aan de bovenkant smelt het ijs sneller dan gedacht. Vorige week werd bekend dat er veel algen groeien op het ijs. Daardoor kleurt het zwart en zoals je weet: wit weerkaatst zonlicht, zwart absorbeert het, waardoor het ijs dus warmer wordt en sneller smelt. Het is een zichzelf versterkend effect. Door de opwarming begint het voorjaar steeds iets eerder op Groenland, waardoor de algen meer kans krijgen om te groeien en dus grotere delen van het ijs vervuilen. Volgens de onderzoekers zou het daardoor maar liefst 20 procent sneller smelten, schreven we vorige week al. En ook dat is nog niet meegenomen in de huidige klimaatmodellen.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd