Dat suggereren data, verzameld in Japan.
Regelmatig je handen wassen, afstand houden van anderen als je naar buiten gaat, thuiswerken: de maatregelen zijn stuk voor stuk effectief gebleken in de strijd tegen het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2. Maar hun invloed reikt verder dan dat ene coronavirus, zo blijkt nu uit Japans onderzoek, verschenen in het blad JAMA. De maatregelen blijken namelijk niet alleen het spreekwoordelijke leven van het nieuwe coronavirus zuur te maken; ook het griepvirus heeft het lastiger.
Het onderzoek
De onderzoekers trekken die conclusie op basis van een behoorlijke dataset. Ze bestudeerden de wekelijkse griepactiviteit in de winter van 2019/2020 (vanaf week 40 in 2019 tot en met week 11 in 2020). En vervolgens vergeleken ze die met de griepactiviteit in de voorgaande vijf winters.
Het levert een opvallend beeld op, zo schrijven de onderzoekers. “In alle jaren zag je dat de griepactiviteit tegen het einde van het jaar toenam. Hoewel de griepactiviteit in de jaren 2014 tot en met 2019 een piek bereikte in week 4 en 6, zagen we het aantal nieuwe gevallen in het begin van 2020 afvlakken en vanaf week 5 zelfs afnemen.”
Coronamaatregelen
De opvallende trend is volgens de onderzoekers zeer waarschijnlijk in ieder geval deels te herleiden naar veranderingen in het gedrag van de Japanners, als gevolg van de opmars van SARS-CoV-2. “Hoewel de sluiting van scholen en afgelasting van grote evenementen laat in het griepseizoen plaatsvonden, was de Japanse bevolking zich al in het begin van het jaar bewust van maatregelen die genomen moesten worden om verspreiding van de ziekte te voorkomen,” zo schrijven de onderzoekers in hun paper. Zo werd het advies om mondkapjes te dragen, regelmatig de handen te wassen en zoveel mogelijk thuis te werken al snel door veel Japanners omarmd.
De mogelijke oorzaak
Of dat ook het griepseizoen radicaal veranderd heeft, is op basis van deze dataset niet met zekerheid te zeggen, maar het lijkt heel waarschijnlijk, zo vertelt onderzoeker Peter Ueda desgevraagd. “We kunnen niet met zekerheid zeggen in welke mate deze afname (in griepactiviteit, red.) veroorzaakt wordt door maatregelen die genomen zijn om de verspreiding van SARS-CoV-2 te voorkomen. Het kan bijvoorbeeld ook deels te maken hebben met wat warmer weer, het griepvirustype, de effectiviteit van het griepvaccin of veranderingen in de mate waarin griep gediagnosticeerd werd. Het kan ook een combinatie van deze factoren zijn. Maar: we weten hoe griep zich verspreidt en we weten dat individuen in Japan (en elders) hun gedrag veranderd hebben om de verspreiding van ziekte te voorkomen. Dus ik denk dat het redelijk is om aan te nemen dat in ieder geval een deel van het waargenomen effect te herleiden is naar de getroffen maatregelen.”
Andere infectieziekten
Welke van deze maatregelen het griepvirus mogelijk het meest hebben dwarsgezeten, is op dit moment onduidelijk. Ook de vraag of andere infectieziekten mogelijk hinder ondervinden van de alom door ons omarmde hygiëne- en social distancing-maatregelen is onbekend. Maar Ueda acht het laatste zeker niet ondenkbaar. “Het lijkt heel redelijk om aan te nemen dat andere infectieziekten waarvan de kans op besmetting afneemt doordat mensen hun handen wassen, in de elleboog hoesten of minder fysiek contact hebben met anderen, in het licht van de genomen maatregelen bedoeld om de verspreiding van SARS-CoV-2 te voorkomen, ook afnemen.”
Wat het onderzoek van Ueda en collega’s volgens eerstgenoemde echter met name onthult, is dat de coronamaatregelen – bedoeld om verspreiding van het virus te voorkomen – lijken te werken. En dat ze mogelijk dus een plezierige bijwerking hebben; ze lijken ook andere infectieziekten een hak te zetten.