Heel betrokken zijn bavianenvaders veelal niet bij de zorg voor hun kinderen. Maar als ze toch wat tijd vrijmaken om bij hun nageslacht rond te hangen, plukken dochters daar de vruchten van.
Tot die conclusie komen onderzoekers in het blad Proceedings of the Royal Society B nadat ze 216 vrouwelijke bavianen in het oosten van Afrika gedurende langere tijd bestudeerden. Het onderzoek wijst uit dat vrouwelijke bavianen die een goede band met hun vaders hebben, langer leven dan vrouwelijke bavianen die geen goede band met hun vader hebben.
Het onderzoek
De onderzoekers baseren hun conclusie zoals gezegd op onderzoek onder 216 vrouwelijke bavianen. Ongeveer een derde van deze vrouwelijke bavianen leefde gedurende drie jaar of langer in dezelfde groep als hun vader. Voor de overige vrouwtjes gold dat hun vader gedurende hun eerste drie levensjaren stierf of de groep verliet. “Het voortplantingssucces van mannelijke bavianen piekt meestal als ze jongvolwassen zijn,” legt onderzoeker Elizabeth Archie uit. “Maar zodra ze een paar nakomelingen hebben en hun conditie achteruitgaat, glijden ze als het ware in een soort ‘papa-modus’: ze zwerven minder rond en doen minder moeite om te paren. Dan hebben ze ineens tijd om te investeren in hun kinderen en met hen op te trekken.”
De vader-dochter-band
Voor het onderzoek gingen de wetenschappers niet alleen na hoelang vaders en dochters in elkaars nabijheid vertoefden, maar ook hoe sterk hun onderlinge band was. Dat laatste leidden de onderzoekers onder meer af uit de tijd die vaders en dochters al vlooiend samen doorbrachten. Dit vlooien is niet alleen bedoeld om de huid en vacht te verzorgen, maar wordt ook gebruikt om de onderlinge banden te versterken, zo benadrukken de onderzoekers. Vandaar dat het ons ook meer kan vertellen over de band die dochters met hun vaders hebben.
Resultaten
Het onderzoek onthult dat sommige vrouwelijke bavianen een betere band hebben met hun vader dan andere. Dat is misschien niet zo heel verrassend. Wat wel opvallend is, is dat de onderzoekers ontdekten dat er een verband is tussen de vader-dochter-band en de levensduur van dochters. Zo blijken vrouwelijke bavianen die een goede band hadden met hun vader en/of gedurende drie jaar of meer met hun vader in dezelfde groep samenleefden, twee tot vier jaar langer te leven dan vrouwtjes die geen hechte band met hun vader hadden. Daarbij moet worden opgemerkt dat alleen een goede band met vader samenhing met een langere levensduur; er kon geen bewijs worden gevonden dat vrouwtjes ook aan een vriendschap met andere mannetjes een langere levensduur overhielden.
Opvallend
Dat een goede band met vader samenhangt met een langere levensduur, is ronduit opvallend. Zeker als je bedenkt dat de primaire zorg voor de kinderen bij de bavianenmoeder ligt en vader op dat gebied eigenlijk niet zo heel veel inbrengt. “Bij veel zoogdieren hebben vaders de reputatie dat ze nauwelijks bijdragen aan de zorg voor hun kroost,” aldus Archie. “Maar we weten nu dat zelfs die ogenschijnlijk kleine bijdragen van mannetjes toch echt belangrijke gevolgen kunnen hebben – in ieder geval bij bavianen.”
Bavianendochters die een goede band met hun vader hebben, leven doorgaans dus langer. Maar hoe is dat te verklaren? De onderzoekers denken dat het alles te maken heeft met het feit dat hun vader hen – en hun moeders – beschermt. Daarnaast lijken de dochters die een goede band met hun vader hebben ook mee te liften op zijn sociale netwerk. “Mannetjes lijken als het ware het sociale netwerk van hun jongen uit te breiden, omdat ze vaak populaire leden van hun sociale groep zijn,” zo vertelt Archie. “Veel bavianen zoeken contact met het mannetje. Dus een jong dat in de buurt van zo’n mannetje verblijft, heeft meer sociale interacties dan wanneer het alleen bij moeder blijft. En vaders kunnen ook een soort veilige zone creëren voor hun dochters.”
