Traditiegetrouw sluiten we het jaar af met een lijst van de mooiste ruimtefoto’s. Wat waren de allermooiste ruimtefoto’s van dit jaar? Ruim 900 bezoekers kozen de volgende tien foto’s.
Het zal geen verrassing zijn dat de lijst wordt gedomineerd door foto’s van de James Webb-telescoop. Deze telescoop opende eerder dit jaar zijn ogen en heeft inmiddels al veel fraaie kiekjes naar de aarde gestuurd. Slechts drie foto’s in deze top 10 zijn niet gemaakt door James Web…
We tellen in dit artikel terug van de nummer 10 naar de nummer 1. De hoger geplaatste foto’s hebben betere beoordelingen gekregen van de bezoekers en staan daarom hoger in de lijst.
#10 Zo zag je de zon nog niet eerder: gloednieuwe telescoop maakt spectaculaire foto van de chromosfeer
Wetenschappers gaven dit jaar een verbluffende foto vrij van onze eigen moederster. De beelden zijn vervaardigd met behulp van de ultramoderne Inouye-zonnetelescoop. En het is werkelijk een fantastische foto, die veel geheimen over onze zon onthult. “De telescoop zal de manier waarop we onze zon bestuderen en begrijpen voorgoed veranderen,” aldus NSF-directeur Sethuraman Panchanathan. Vind jij ook dat de chromosfeer van de zon wel een beetje lijkt op de harige vacht van een dier?
#9 James Webb ziet pasgeboren ster een hoop stennis schoppen
Vorige maand publiceerde de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie deze prachtige foto, gemaakt door de James Webb-telescoop. Op de foto is een kleurrijke zandloper te herkennen. En precies in het midden, in de ‘hals’, houdt een pasgeboren ster zich op. Wat met name heel bijzonder is, is dat de vlammende oranje en blauwe wolken alleen zichtbaar zijn in infrarood licht. Daarom waren ze nog nooit gezien voordat ze werden vastgelegd door Webb’s Near-Infrared Camera (Nircam). Lees meer over deze foto in het nieuwsbericht op Scientias.nl.
#8 ESO-telescoop ziet machtige sterrenfabriek opdoemen in de ruimte
Ter ere van de zestigste verjaardag van ESO gaf de sterrenwacht dit jaar een indrukwekkend plaatje van de Kegelnevel vrij. En deze ‘sterrenfabriek’ schittert op de foto als nooit tevoren. De nevel bevindt zich op minder dan 2500 lichtjaar afstand en staat daarmee dus relatief dicht bij de aarde. Niet voor niets is de Kegelnevel dan ook een gewild onderzoeksobject en is al meerdere malen gefotografeerd. Toch is de nieuwe foto indrukwekkender dan alle voorgaande. Want vind je ook niet dat de donkere en ondoordringbare wolkenstructuur van de nevel ‘m op deze foto sterk doet lijken op een monsterachtig wezen?
#7 Eén van de eerste foto’s van James Webb: NGC 3132
Op 2000 lichtjaar van de aarde vinden we een planetaire nevel, die in het Engels ook wel Eight-burst Nebula wordt genoemd. De nevel (een groeiende gaswolk rond een stervende ster) breidt zich momenteel uit met 14,5 kilometer per seconde. Webb geeft astronomen een schat aan nieuwe informatie over de samenstelling van planetaire nevels zoals NGC 3132. Uit wat voor moleculen is deze gigantische gaswolk bijvoorbeeld opgebouwd?
#6 James Webb-telescoop werpt een blik in het Karrenwielstelsel
Misschien heb je weleens van het Karrenwielstelsel gehoord; een sterrenstelsel te vinden op zo’n 500 miljoen lichtjaar afstand van de aarde. Het stelsel bevindt zich in het sterrenbeeld Beeldhouwer en staat met name bekend om zijn vrij eigenaardige vorm. Zoals de naam al doet vermoeden ziet het stelsel er namelijk uit als het wiel van een wagen; het resultaat van een immense botsing. Eerder dit jaar hebben onderzoekers met behulp van ruimtetelescoop James Webb het Karrenwielstelsel opnieuw gadegeslagen. En dat levert enkele interessante inzichten op.
#5 Nieuwe Hubble-foto van spiraalstelsel NGC 1961 is een lust voor het oog
Het duurt even, maar hier is dan de eerste Hubble-foto in de top 10. Dit is een schitterende foto van de spiraalarmen van sterrenstelsel NGC 1961. NGC 1961 is een AGN, oftewel een actieve galactische kern. AGN’s zijn extreem energetische objecten. Ze worden aangedreven worden superzware zwarte gaten. Deze zwarte gaten voeden zich met grote hoeveelheden kosmisch stof en gas. Voordat dit materiaal wordt opgeslokt, spiraalt het naar het zwarte gat en daarbij komen enorme hoeveelheden energie vrij. Daardoor straalt een actieve kern vaak feller dan alle sterren in het omringende sterrenstelsel bij elkaar. Sterker nog, ze kunnen zelfs feller schijnen dan supernovae!
#4 Webb tuurt in buitenaardse kraamkamer en ziet wat voorheen onzichtbaar was
Eén van de eerste opnamen die de krachtige James Webb-telescoop maakte, was van de verbluffende Cosmic Cliffs in de Carinanevel. Dit is een gebied aan de rand van een gigantische, gasvormige holte in de sterrenhoop NGC 3324. De nevel is een bekende kraamkamer, die al eerder door Hubble is gefotografeerd. Maar dankzij Webbs scherpe infraroodblik, kan deze telescoop voor het eerst door de dichte stof- en gaswolken heen turen. En dat heeft geleid tot de ontdekking van veel meer fijne details over hoe sterren het levenslicht zien.
#3 James Webb maakt fantastische opnames van Tarantulanevel
Met behulp van de instrumenten aan boord van deze krachtige ruimtetelescoop worden in deze goed bestudeerde nevel nog nooit eerder waargenomen details zichtbaar, waaronder tienduizenden voorheen onzichtbare sterren. Door de ongekende resolutie op nabij-infrarode golflengtes kan NIRCam die sterren – ondanks dat ze nog altijd in stof verstopt zitten – toch spotten. Op de opname zijn deze sterren rood van kleur. Daarnaast zie je ook heel wat blauwe puntjes op de foto. Deze markeren de meest actieve delen van de stervormende nevel, die wemelen van de zware, piepjonge sterren.
#2 James Webb en Hubble slaan de handen ineen en leveren prachtige foto af
Ruimtetelescopen James Webb en Hubble hebben samen een werkelijk prachtig plaatje afgeleverd. Het gaat om een foto van Messier 74, een spiraalvormig sterrenstelsel dat zich op zo’n 32 miljoen lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Vissen bevindt. “De nieuwe beelden van Messier 74 tonen de kracht van ruimteobservatoria die samenwerken op meerdere golflengten,” zo schrijft ESA. Aanschouw het spiraalvormige sterrenstelsel Messier 74 zoals je ‘m nog nooit eerder hebt gezien.
#1 Gloednieuwe foto van wereldberoemde Arendnevel jaagt kijkers de stuipen op het lijf
Met een gemiddelde beoordeling van een 9 (!!) is de Arendnevel de favoriete ruimtefoto van het jaar volgens de bezoekers van Scientias.nl. Deze nevel bevindt zich op zo’n 6500 lichtjaar afstand en is natuurlijk vooral bekend om de gaszuilen. Deze stelen al decennia de show. Is het niet op Scientias.nl, dan wel op tv, in de film (intro van ‘Contact’) of in een tijdschrift. De foto werd namelijk in korte tijd wereldberoemd. En dat is niet zo gek: de Arendnevel met zijn stoffige pilaren is prachtig.
Overigens maakte James Webb eerder dit jaar al een andere foto van de Arendnevel, die je hier kunt bekijken.
