Wetenschappers hebben zich lange tijd afgevraagd waarom bruine zandoogjes vaak verschillende hoeveelheden stippen hebben op hun vleugels. Nieuw onderzoek suggereert nu dat het alles te maken heeft met temperatuur.
Uit het onderzoek blijkt dat een paar graden extra al een groot effect kan hebben. En wel in de periode waarin rupsen zich nog in de cocon bevinden om uiteindelijk een vlinder te worden. Het onderzoek wijst namelijk uit dat vlinders die in die periode bloot worden gesteld aan een temperatuur van 11 graden gemiddeld zes stippen hebben, terwijl vlinders die in dezelfde levensfase met een temperatuur van 15 graden te maken krijgen, maar drie stippen hebben. Het onderzoek suggereert dan ook dat klimaatverandering weleens kan leiden tot de verdwijning van stippen.
Aangepaste camouflage
Wetenschapper Richard ffrench-Constant heeft meegewerkt aan het onderzoek. Hij laat weten: ”Onze resultaten suggereren dat vlinders hun camouflage aanpassen op basis van de omgeving. Om een voorbeeld te noemen: in dit geval is het waarschijnlijk dat bruine zandoogjes met minder stippen moeilijker te zien zijn op droog, bruin gras. Dit bruine gras komt vaker voor tijdens warm weer.” Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Ecology and Evolution.
Vlinders vangen
Voor het onderzoek hebben de Britse wetenschappers tijdens het vliegseizoen dagelijks vlinders verzameld uit een veld nabij Cornwall. Vervolgens hebben ze hun hedendaagse observaties vergeleken met wat ze zien bij vlinders in historische collecties. Hieruit blijkt dat vooral vrouwelijke vlinders gevoelig zijn voor het verliezen van stippen die zich op de achterzijde van hun achterste vleugels bevinden (zie kader). “We zagen dit effect niet zo sterk bij mannelijke vlinders,” vertelt ffrench-Constant. “Dit is waarschijnlijk omdat mannetjes hun stippen nodig hebben om vrouwtjes te lokken.”
Bruine zandoogjes hebben twee paar vleugels. Op het voorste paar bevinden zich aan de binnenzijde altijd twee grote stippen. Op het achterste paar bevinden zich aan de achterzijde meerdere kleine stippen. Ffrench-Constant vertelt hierover: “de grote stippen op de voorvleugels zijn waarschijnlijk bedoeld om jachtdieren af te schrikken. De stippen op de achtervleugels zijn veel kleiner en vooral goed voor camouflage. Het zijn vooral deze kleine stippen die kunnen verdwijnen.”
De wetenschapper verwacht dan ook dat toekomstige bruine zandoogjes steeds minder stippen zullen hebben naarmate het warmer wordt. Ffrench-Constant sluit af: “Dit is een onverwachte consequentie van klimaatverandering. Vaak verwachten we dat dieren langzaam naar het noorden zullen trekken. In dit geval zien we dus een soort die zijn uiterlijk aan het veranderen is.”
