Dit oeroude, mysterieuze fossiel heeft kenmerken die wetenschappers nog niet eerder hebben gezien bij andere organismen. Wat is het?
Er bestaan alleen dieren, planten, schimmels en bacteriën, toch? Nou blijkbaar niet, want dit bizarre fossiel gooit alles wat we dachten te weten over het leven op z’n kop. Wetenschappers krabben zich al jaren achter de oren: wat ís dit in hemelsnaam? Het 400 miljoen jaar oude mysterie genaamd Prototaxites past in geen enkel hokje – geen plant, geen dier, geen schimmel. Misschien was het wel een hele nieuwe vorm van leven, eentje die allang is uitgestorven.
Ontdekkingen en discussie
Het fossiel werd in 1843 ontdekt. Destijds dacht men dat het stammen van rotte naaldbomen waren. Vervolgens vonden onderzoekers van Stanford University bewijs dat het 400 miljoen jaar oude fossiel toebehoorde aan een gigantische schimmel. Andere onderzoekers suggereerden dat het een reusachtige paddenstoel zou kunnen zijn, een primitieve plant of een korstmos, maar nieuw onderzoek van de University of Edinburgh, Schotland, toont weer aan dat het helemaal geen schimmel is.
Onderzoek
Tijdens het wetenschappelijke onderzoek keken de wetenschappers naar één soort uit de groep, Prototaxites taiti, die werd gevonden in de Rhynie chert in Aberdeenshire, Schotland. P. taiti was veel kleiner dan sommige reuzensoorten van Prototaxites en werd slechts enkele tientallen centimeters groot.
De onderzoekers keken naar de chemische signatuur van de Prototaxites taiti en kwamen erachter dat die totaal niet lijkt op die van een schimmel die op dezelfde manier fossiliseert. De Prototaxtes bevatten geen chitine, een essentiële bouwstof die in de celwanden van schimmels voorkomt. De chemische samenstelling van deze bijzondere levensvorm leek meer op de versteende resten van lignine, een stof die voorkomt in houtachtig plantenweefsel. Maar de celwanden waren toch duidelijk anders dan die van planten.
Vervolgens onderzochten de wetenschappers of de Prototaxites taiti aan andere organismengroepen toegeschreven kon worden. Ze keken naar drie belangrijke kenmerken en vergeleken die met andere groepen. Wat blijkt? De Prototaxites zijn totaal uniek. Geen enkele andere soort bleek alle kenmerken te vertonen, namelijk: verschillende soorten microscopische buisjes waaruit zijn lichaam is opgebouwd, een unieke samenstelling van de celwanden én Prototaxites was zowel een eter van andere organismen (heterotroof), als een opruimer van dood spul (saprotroof). “We denken dat het het beste beschouwd kan worden als een lid van een voorheen onbeschreven, volledig uitgestorven groep eukaryoten”, schrijven de onderzoekers.
Toekomst
Het onderzoek laat zien dat het vroege leven op aarde waarschijnlijk veel diverser en experimenteler was dan voorheen gedacht. Maar om het mysterie rondom deze nieuwe levensvorm en het vroege, unieke leven op aarde helemaal op te lossen, zullen er meer fossielen ontdekt moeten worden of nieuwe analysetechnieken moeten komen, vertelt Brett Summerell, directeur bij de Botanische Tuinen van Sydney.
