Astronomen hebben een nieuw Einsteinkruis gevonden. Hierdoor zijn er vier dezelfde afbeeldingen van één ver sterrenstelsel zichtbaar.
Wetenschappers gebruikten de Very Large Telescope om het viervoudige lenssysteem te spotten. Het object heeft de naam DESI-253.2534+26.884 gekregen.
Het rode stipje in het midden is een elliptisch sterrenstelsel. Dit sterrenstelsel heeft een zeer sterk zwaartekrachtveld. Het licht van objecten achter het cluster wordt afgebogen. Dit heeft allerlei gevolgen. Zo kan het beeld van een sterrenstelsel versterkt, vervormd of uitgerekt worden. Soms levert het zelfs meerdere beelden op, bijvoorbeeld in het geval van dit nieuwe Einsteinkruis. Dankzij zwaartekrachtslenzen kunnen verre, onzichtbare sterrenstelsels wél zichtbaar worden.
Door de uitdijing van het heelal zijn verre sterrenstelsels roder dan nabije sterrenstelsels. Toch gaat die vlieger niet op voor dit Einsteinkruis. Het sterrenstelsel in het midden bevindt zich veel dichter bij de aarde dan de bladeren van het klavertjevier. De vier beelden van het verre sterrenstelsel lijken blauwer, omdat er zich veel jonge sterren in dit sterrenstelsel bevinden. Het voorgrondstelsel in het centrum bestaat voornamelijk uit oude sterren en oogt daardoor roder.
Wereldberoemde Hubble-foto van eerste Einsteinkruis
In het paper blikken de auteurs ook kort terug op de geschiedenis van Einsteinkruizen. In 1985 vonden astronomen de allereerste Einsteinkruis: Huchra’s Lens (G2237 + 0305). Dit sterrenstelsel is vernoemd naar mede-ontdekker John Huchra en staat op 400 miljoen lichtjaar van de aarde. In 1990 maakte de Hubble-telescoop deze inmiddels wereldberoemde foto van dit Einsteinkruis. De vier bladeren worden gevormd door een quasar op een afstand van acht miljard lichtjaar. Het voorgrondstelsel is slechts 400 miljoen van onze planeet verwijderd. Na Huchra’s Lens zijn er talloze nieuwe kruizen aangetroffen.
Wat heeft Einstein ermee te maken?
Je vraagt je misschien af: waarom heet zo’n object een Einsteinkruis? Dit komt doordat een Einsteinkruis een perfect voorbeeld is van een zwaartekrachtslens. Albert Einstein publiceerde in 1916 de algemene relativiteitstheorie waarin hij o.a. voorspelde dat de zwaartekracht van een sterrenstelsel licht kan afbuigen, net zoals een glazen lens dat doet. Later kwam deze voorspelling uit.
