Dit jaar leiden maar liefst vier(!) ruimtemissies naar Mars

Het wordt nog drukker op en rond de populaire rode planeet.

Mars is al jaren een populaire eindbestemming. En inmiddels zijn er dan ook al heel wat orbiters, landers en rovers op de rode planeet te vinden. Sommigen zijn allang dood – denk bijvoorbeeld even aan het laatste slachtoffer dat het onvergeeflijke Mars maakte: de door een stofstorm omgekomen Opportunity – anderen zijn nog volop actief. Denk aan Marsrover Curiosity, maar ook de Marslander InSight en natuurlijk de Marsorbiters zoals de Trace Gas Orbiter, de Mars Orbiter Mission en de Mars Reconnaissance Orbiter. Al deze prachtige missies krijgen binnenkort versterking. Want er staan in 2020 alleen al vier nieuwe Marsmissies gepland! Naast NASA, willen ook ESA (in samenwerking met Roscosmos), de Chinese ruimtevaartorganisatie en de Verenigde Arabische Emiraten de sprong dit jaar wagen.

Mars 2020
NASA stuurt er deze zomer de langverwachte Mars 2020-missie op uit. De missie bestaat uit een rover die – in tegenstelling tot eerdere Amerikaanse Marsrovers – daadwerkelijk op jacht kan gaan naar sporen van leven. Of nauwkeuriger gezegd: naar sporen van leven dat is geweest. De rover zal namelijk in gesteenten op zoek gaan naar sporen van microben die in een grijs verleden wellicht op de rode planeet hebben rondgezworven. Daarnaast levert de missie een belangrijke bijdrage aan de grote ambitie van de Amerikanen: in het volgende decennium mensen naar Mars sturen. Zo wordt tijdens de Mars 2020-missie een technologie getoetst die zo’n bemande missie mogelijk moet helpen maken. De technologie is erop gericht om CO2 – dat rijkelijk aanwezig is in de Martiaanse atmosfeer – om te zetten in zuurstof. Wat verder ook heel interessant is, is dat de Mars 2020-missie het fundament legt voor een zogenoemde sample and return-missie. De rover zal op verschillende plekken op Mars opgeboorde gesteenten neerleggen die tijdens een toekomstige missie verzameld kunnen worden en naar de aarde kunnen worden gebracht voor nadere analyse.

De lancering van de Mars 2020-missie staat vooralsnog gepland in juli of augustus 2020. In februari 2021 wordt de rover op Mars verwacht. De rover moet dan voet zetten in de Jezero-krater. Daar moet de rover minstens 1 Marsjaar (oftewel 687 aardse dagen) onderzoek verrichten. Maar zoals we van eerdere Amerikaanse Marsrovers weten, hebben deze wel eens de neiging aanzienlijk langer mee te gaan. We denken dan opnieuw aan Opportunity, die met een verwachte levensduur van drie maanden, toch maar mooi 14 jaar langer mee ging dan gepland.

Mars 2020. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.

Rosalind Franklin en Kazachok
Ook de Europese ruimtevaartorganisatie (ESA) richt – in samenwerking met de Russische ruimtevaartorganisatie (Roscosmos) de pijlen op Mars. De twee ruimtevaartorganisaties sturen dit jaar eveneens een rover naar Mars. Deze rover heeft de naam Rosalind Franklin gekregen en zal op een door de Russen gebouwd landingsplatform – dat Kazachok wordt genoemd – op Mars arriveren. Eenmaal daar aangekomen, rijdt de rover van dat platform af om de omgeving te gaan verkennen. Het landingsplatform blijft op de landingsplaats onderzoek doen naar onder meer het klimaat, de atmosfeer en de mogelijke aanwezigheid van grondwater. De rover gaat ondertussen – met name onder het oppervlak van Mars – op jacht naar sporen van hedendaags of reeds verdwenen leven. Het karretje is daartoe uitgerust met een boor die tot zo’n twee meter diep kan boren. Opgeboorde materialen kunnen aan boord van de rover worden geanalyseerd en onderzocht op de aanwezigheid van leven en/of bouwblokken daarvoor. De missie kan gezien worden als een vervolg op de missie die de Europeanen en Russen in 2016 op poten zetten. Toen stuurden ze de Trace Gas Orbiter en Marslander Schiaparelli naar de rode planeet. De orbiter nestelde zich keurig in een baan rondom Mars en zal straks door Rosalind Franklin gebruikt worden om vanaf het oppervlak van Mars contact te leggen met de aarde. Met Marslander Schiaparelli – bedoeld om de benodigde technologie voor de missie in 2020 te demonstreren – liep het minder goed af. De lander crashte op de rode planeet. Die ervaring zorgt ongetwijfeld voor wat extra gezonde spanning tijdens de afdaling van Rosalind Franklin en Kazachok.

Rosalind Franklin. Afbeelding: ESA.

De reis van het landingsplatform en rover – samen aangeduid als de ExoMars 2020-missie – gaat in juli of augustus van start. En in maart 2021 zouden beiden dan veilig moeten landen in een gebied dat aangeduid wordt als Oxia Planum en dat in een ver verleden behoorlijk vochtig en dus wellicht leefbaar is geweest.

Huoxing 1
Na de laatste jaren verschillende missies naar de maan te hebben ondernomen, gaat ook China naar Mars. De Chinese ruimtevaartorganisatie (CNSA) wil tijdens de Huoxing 1-missie in één klap een Marslander, -rover en -orbiter naar de rode planeet sturen. En dat is behoorlijk ambitieus. Zeker als je bedenkt dat de Chinezen slechts één keer eerder geprobeerd hebben om Mars te bereiken. En dat mislukte; de in 2011 gelanceerde Marsorbiter Yinghuo-1 bereikte Mars nooit, maar viel uiteindelijk terug richting de aarde en verbrandde in de atmosfeer. Toch heeft China de moed gevonden om een nieuwe poging te wagen. Maar de Chinezen gaan daarbij zeker niet over één nacht ijs. Zo hebben ze in het oosten van China zelfs een enorme constructie gebouwd die het mogelijk maakt om de landing op Mars tot in detail te simuleren en oefenen. November vorig jaar onderging de Marslander in deze enorme constructie zijn eerste vuurdoop. Het moet er natuurlijk allemaal tot leiden dat deze Chinese Marsmissie een succes wordt en er straks – voor het eerst – een Chinese orbiter rond Mars vliegt, een Chinese lander op Mars staat en een Chinese rover op Mars rondrijdt. Alle instrumenten die zij meetorsen moeten eveneens hedendaags of reeds vergaan leven op Mars gaan detecteren. Verder is de missie wat China betreft ook een opmaat naar meer. Zo dromen ook de Chinezen van een missie waarbij materiaal op Mars wordt verzameld om vervolgens terug naar de aarde te worden gebracht.

Een model van de Chinese Marsrover die in 2021 op de rode planeet moet landen. Afbeelding: Pablo de León (via Wikimedia Commons).

Maar eerst de Huoxing 1-missie tot een goed einde zien te brengen. De lancering staat gepland voor juli of augustus 2020. De orbiter zou zich vervolgens ergens in februari 2021 in een baan rond Mars kunnen nestelen. De lander en rover moeten in april voet zetten in een gebied dat Utopia Planitia wordt genoemd.

Hope Probe
Niet alleen de Chinezen azen op een primeur. Dit kan ook het jaar worden waarin de eerste Arabische Marsmissie zich gaat ontvouwen. De Verenigde Arabische Emiraten hopen namelijk deze zomer een orbiter naar de rode planeet te sturen. Nadat deze orbiter – Hope Probe genaamd – zich in een baan rond Mars heeft genesteld, moet deze onderzoek gaan doen naar het Martiaanse klimaat en de Martiaanse atmosfeer. Zo dient de orbiter onder meer te onthullen hoe die atmosfeer in zijn geheel gedurende dag en van seizoen tot seizoen verandert. Ook zal de Hope Probe onderzoek gaan doen naar stofstormen en de oorzaak van corrosie op het oppervlak. Ook de Arabieren zien de missie als een stapsteen die voert naar veel ambitieuzere Marsmissies. In 2017 hebben de Verenigde Arabische Emiraten zich namelijk voorgenomen om binnen 100 jaar een duurzame kolonie op Mars te hebben gesticht.
De lancering van de Hope Probe vindt eveneens in juli of augustus 2020 plaats. De aankomst bij Mars staat gepland voor 2021.

Lanceren in de zomer van 2020
Het is je vast opgevallen: al deze missies vertrekken in dezelfde zomermaanden. Dat is goed te verklaren. In die periode staat Mars namelijk het dichtst bij de aarde. Doordat de aarde dichter bij de zon staat dan Mars heeft deze minder tijd nodig om een rondje rond onze ster te voltooien. Het betekent dat de afstand tussen Mars en de aarde varieert: het ene moment loopt de aarde bij Mars vandaan, om deze op het andere moment weer te naderen. Eens in de twee jaar is de afstand tussen de twee hemellichamen het kleinst en dat is het ideale moment om een missie naar Mars te ondernemen.

Het wordt een drukke zomer voor alle ruimtevaart-liefhebbers. Maar hoe spannend de lanceringen ook zijn; echt spannend wordt het pas als er volgend jaar daadwerkelijk op Mars geland moet worden. Want dat blijft – zelfs als ruimtevaartorganisaties het al eens met succes gedaan hebben – toch altijd een enorme uitdaging. Nóg spannender kan het echter worden als de geavanceerde instrumenten aan boord van rovers, landers en orbiters aan de slag gaan. Het zou tenslotte zomaar kunnen dat één van bovenstaande missies dé missie is die de eerste tekenen van leven op Mars gaat ontdekken. Kortom: dat wordt een paar jaar op het puntje van je stoel zitten!

Bronmateriaal

-

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd