Hoeveel alcohol is teveel? Het blijkt een vraag die sterk aan verandering onderhevig is. Maar onderzoekers geven nu een standvastig advies.
De richtlijnen over hoeveel alcohol je mag drinken, blijkt in de loop van de jaren een flink aantal keer te zijn aangescherpt. Hoe vroeger nog werd geopperd dat een glas rode wijn per dag goed voor je zou zijn, is dat idee steeds verder naar de achtergrond verdreven. Wat je waarschijnlijk wel weet, is dat ‘teveel’ alcohol slecht voor je is. Maar hoeveel alcohol is nou teveel? We gaan er op in!
Standaardglazen
Volgens Australische onderzoekers zouden volwassen mannen en vrouwen niet meer dan 1,4 standaardglazen per dag, ofwel 10 standaardglazen per week, moeten nuttigen. “Een standaardglas is equivalent aan 10 gram ethanol (chemisch zuivere alcohol),” legt onderzoeker Kate Conigrave in gesprek met Scientias.nl uit. “Dat komt overeen met 100 ml wijn, 285 ml bier, 30 ml sterke drank.” De oude richtlijn lag volgens de onderzoekers te hoog, die richtlijn beval een maximum van 14 standaardglazen per week aan. Overigens hanteren we in Nederland een iets strenger alcoholbeleid. In Nederland wordt namelijk één glas alcohol per dag geadviseerd, ofwel zeven glazen per week. “De richtlijnen lijken echter sterk op elkaar, ondanks het gebruik van verschillende methodes om door de bulk aan gegevens te spitten en verschillende experts die de laatste hand leggen,” zegt Conigrave. De drankjes moeten echter wel verspreid over de week worden genuttigd en kunnen dus niet allemaal op één avond achterover worden geslagen.
Verschil mannen en vrouwen
Opvallend aan deze richtlijn is dat er geen verschil gemaakt wordt tussen mannen en vrouwen. Opmerkelijk, aangezien er aanzienlijk wat fysieke verschillen zijn tussen de twee seksen. Waarom is dat? “Er bestaat een delicate balans tussen het hebben van een richtlijn die zo goed mogelijk afgestemd is op het individu en een richtlijn die gemakkelijk te onthouden is,” vertelt Conigrave desgevraagd. “Hoewel vrouwen een iets groter risico lopen op lichamelijke gezondheidsproblemen, zijn de verschillen minder uitgesproken bij lagere hoeveelheden alcohol. Tegelijkertijd zijn mannen weer meer vatbaar voor kortetermijnschade van alcohol, zoals verwondingen.”
Hoe minder, hoe beter
Hoewel de maximum hoeveelheid alcohol dus tussen de 7 en 10 standaardglazen per week ligt, is het volgens de onderzoekers nog beter om helemaal geen alcohol te drinken. Want ‘hoe minder je drinkt, hoe kleiner de kans op alcohol gerelateerde gezondheidsproblemen’. Bovendien zijn de richtlijnen voor bepaalde doelgroepen nog net wat strenger. We weten dat vrouwen die zwanger zijn, alcohol moeten vermijden. Maar daar bovenop stellen wetenschappers dat ook vrouwen die zwanger willen worden of borstvoeding geven, beter helemaal geen alcohol kunnen drinken, net als iedereen onder de 18 jaar.
Waarom verandert het vaak?
Een prangende vraag is waarom het advies over alcoholconsumptie eigenlijk in de loop van de jaren zo vaak is aangescherpt. “Dat heeft ermee te maken dat er steeds nieuwe onderzoeksgegevens naar voren komen,” zegt Conigrave. “De drinkrichtlijnen over de hele wereld zijn de afgelopen jaren naar beneden bijgesteld, mede doordat bijvoorbeeld het bewijs dat alcohol en kanker met elkaar in verband kan worden gebracht, toenam. Alcohol wordt nu erkend als een belangrijke kankerverwekkende stof. Dat betekent dat het geen twijfel lijdt dat het drinken van alcohol het risico op kanker verhoogt.”
Kanker en alcoholgebruik
Zelfs weinig alcohol kan al die kans vergroten, zo stelt Conigrave. “In de afgelopen tien jaar is bijvoorbeeld gebleken dat het risico op borstkanker bij vrouwen toeneemt met elke extra standaardglas alcohol per dag,” zegt ze. “Het risico op darmkanker neemt ook al toe bij een relatief lage hoeveelheid.”
Grens bepalen
De onderzoekers onderstrepen in de studie dat elk glas alcohol gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Alcohol is nou eenmaal een schadelijke stof. En dus luidt het devies: hoe minder alcohol hoe beter. Als je toch zo nu en dan een drankje lust, dan kun je de richtlijnen gebruiken om de grens te bepalen.
Misvatting
Volgens Conigrave zou het goed zijn om veelvoorkomende misvattingen over alcohol uit de wereld te helpen. “Een van de meest voorkomende misvattingen over alcohol is dat het alleen een zorg is als het sociale problemen veroorzaakt, zoals geweld,” zegt ze. “Mensen hebben de neiging om te denken dat als ze niet gewelddadig of hinderlijk zijn, alcoholgebruik geen probleem is. Maar in feite levert alcohol wereldwijd de grootste bijdrage aan het verlies van gezonde levensjaren voor jongeren tussen de 15 en 49 jaar. Dit komt door zowel schade op korte termijn – denk aan ongelukken en zelfs zelfmoord – als schade op de lange termijn – zoals het krijgen van kanker, een hoge bloeddruk en leverziektes.”
Toch blijkt het vaak voor velen lastig om dat tweede glas wijn of flesje bier op bijvoorbeeld een gezellig feestje of een vrijdagavond te laten staan. Hoewel er momenteel al wel accijnzen op alcohol worden geheven om alcoholconsumptie te ontmoedigen, bleek uit een recent gepubliceerd onderzoek dat ons alcoholgebruik mogelijk alleen met jaarlijkse accijnsverhogingen kunnen worden teruggedrongen. Maar bovenal is het volgens Conigrave belangrijk dat iedereen de richtlijnen kent en goed van de gevaren op de hoogte is. “Het heeft niet zoveel zin als gezondheidsrichtlijnen op de plank blijven liggen,” zeg ze. “Het is daarom belangrijk dat iedereen op de hoogte blijft van de constant evoluerende wetenschappelijke basis.”
