Een vicieuze cirkel lijkt geboren, want door de foute liedjes komen de mannetjes mogelijk lastig aan de vrouw.
De geschubde lelhoningeter is een prachtig gekleurd zangvogeltje dat alleen in zuidoostelijk Australië voorkomt. Helaas wordt het vogeltje met uitsterven bedreigd. En dat heeft een grote invloed op de resterende geschubde lelhoningeters. Want zoals uit een nieuwe studie blijkt, leren de overgebleven vogeltjes niet meer het juiste liedje, met alle gevolgen van dien.
Liedje leren
Net zoals mensen via andere mensen leren praten, leren vogels zingen door tijd met oudere soortgenoten door te brengen. Op die manier maken ze het juiste deuntje eigen dat hen vervolgens aan een vrouwtje helpt. Maar ondertussen zijn de aantallen geschubde lelhoningeters desastreus afgenomen. En terwijl volwassen exemplaren steeds zeldzamer worden, krijgen de jonge geschubde lelhoningeters niet meer het juiste liedje onder de knie. “Als bedreigde vogels niet in staat zijn om correct te leren zingen, dan heeft dit ernstig invloed op hun vermogen om goed te communiceren,” zegt onderzoeksleider Ross Crates.
Incorrecte deuntjes
In de studie reisden de onderzoekers af naar het leefgebied van de geschubde lelhoningeter en luisterden goed naar hun muzikale arsenaal. De resultaten zijn enigszins zorgwekkend. Op de plaatsen waar nog steeds een redelijk aantal geschubde lelhoningeters wonen, zingen de mannetjes uitgebreide en complexe liedjes. Maar op plekken waar de vogels zeldzaam zijn, zingen de mannetjes vereenvoudigde of zelfs volledig incorrecte deuntjes. “18 mannelijke geschubde lelhoningeters – of ongeveer 12 procent van de totale populatie – waren bijvoorbeeld alleen in staat om de liedjes van andere vogelsoorten te kopiëren,” zegt onderzoeker Dejan Stojanovic. “Dit gebrek aan vermogen om te kunnen communiceren met hun eigen soort is ongekend bij een wild dier. We kunnen aannemen dat de vogelsoort ondertussen zo zeldzaam is geworden, dat sommige jonge mannetjes nooit een oudere mannelijke leraar zullen vinden.”
Paren
Een vicieuze cirkel lijkt geboren. Want door de foute liedjes komen de mannetjes mogelijk lastig aan een liefdespartner. Als ze namelijk niet een liedje leren dat ‘sexy’ genoeg is, wordt de kans op paring kleiner. “Het zou dus de afname van de populatie kunnen verergeren,” onderstreept Crates. “Vrouwtjes zullen mannetjes die ongebruikelijke liedjes zingen, vermijden.”
Gevangenschap
De studie toont ook aan dat geschubde lelhoningeters die in gevangenschap zijn geboren, sowieso al totaal andere liedjes zingen dan hun wilde tegenhangers. Iets dat volgens de onderzoekers de kritieke situatie van de vogel nog meer benadrukt. “Het ongewone gezang van de in gevangenschap geboren vogels maakt hen nog onaantrekkelijker voor wilde vogels wanneer ze zouden worden vrijgelaten,” legt Crates uit. Maar daar hebben de onderzoekers een oplossing voor. “We hebben een nieuwe strategie bedacht om jonge, in gevangenschap levende geschubde lelhoningeters hetzelfde liedje te leren als wilde vogels,” zegt Crates. “Dit willen we doen door audio-opnames af te spelen.”
Het team hoopt op die manier de soort van de ondergang te redden. Al is het misschien niet voldoende. “Het verlies van het lied is een belangrijk waarschuwingssignaal dat de geschubde lelhoningeter op het randje van de afgrond staat,” zegt Crates. “We moeten nog veel leren over de manieren waarop we hen kunnen helpen.”
