Miljoenen jaren vóór die fatale gebeurtenis vochten ze al voor hun overleving.
Zo’n 66 miljoen jaar geleden stormde een immens rotsblok af op de aarde. De allesverwoestende inslag bracht het bewind van de machtige dinosauriërs tot een abrupt en noodlottig einde. Wetenschappers markeren deze gebeurtenis in de geschiedenis dan ook als hét moment waarop het tijdperk der dino’s definitief ten einde kwam. Toch blijkt nu dat het de dino’s al een tijdje niet voor de wind ging. Sterker nog, ze zouden al zeker miljoenen jaren in zwaar weer verkeren.
Studie
Wetenschappers bestudeerden de evolutionaire trends van zes grote families van dinosaurussen, waaronder die van de befaamde tyrannosaurussen, triceratops (een plantenetende dino) en de hadrosauridae (ook wel eendensnaveldinosauriërs genoemd). “We hebben gekeken naar de zes meest voorkomende dinosaurus-families uit het hele Krijt, variërend van 160 tot 66 miljoen jaar geleden,” licht onderzoeksleider Fabien Condamine toe. In eerste instantie leek er niet veel aan de hand te zijn en floreerden de dino’s. Maar tien miljoen jaar voordat die fatale meteoriet op aarde plofte, gebeurde er ineens iets opvallends.
Plotselinge neergang
Met behulp van een nieuwe statistische modelleringsmethode slaagden de onderzoekers erin meer duidelijkheid te scheppen. “Zo’n 76 miljoen jaar geleden vertoonden de dino’s een plotselinge neergang,” vertelt Condamine. “Hun uitstervingspercentage steeg en in sommige gevallen daalde het tempo van de opkomst van nieuwe soorten.” De onderzoekers vonden duidelijk bewijs voor een achteruitgang voorafgaand aan de meteoriet-inslag die de dino’s uiteindelijk bruut van de aardbodem veegde.
Nu vraag je je natuurlijk af waarom de dino’s ineens in zwaar weer terechtkwamen. “In onze analyses hebben we verschillende mogelijke oorzaken onderzocht,” vertelt onderzoeker Mike Benton. “Uiteindelijk ontdekten we twee belangrijke factoren.” De bevindingen laten zien dat de ondergang van de dinosauriërs in de eerste plaats waarschijnlijk verband hield met een koelere aarde. “Dat maakte het leven van de meeste dinosaurussen een stuk onaangenamer, omdat ze afhankelijk waren van hogere temperaturen,” legt Benton uit. De gemiddelde temperatuur op aarde daalde met maar liefst 7 graden Celsius. En dat was voor sommige soorten een behoorlijke mokerslag.
Plantenetende dino’s
Volgens de onderzoekers kregen vooral de herbivore dino’s het door deze aanzienlijke afkoeling moeilijk. En dat werd hen in veel gevallen zelfs fataal. “Het verlies van deze planteneters maakte het ecosysteem vervolgens onstabiel en vatbaarder voor andere uitstervingen,” vertelt Benton. “Ook de langer levende dinosaurussoorten werden vatbaarder voor extinctie, misschien als gevolg van het feit dat ze zich niet konden aanpassen aan de nieuwe omstandigheden op aarde.” Het betekent dat de verdwijning van veel herbivore dino’s het ecosysteem verstoorde, waardoor ook andere dinosaurusfamilies uitstierven.
Zoogdieren
Uiteindelijk vormde de neerstortende meteoriet de genadeslag voor een dierengroep die al enige tijd worstelde om te overleven. “Dit was een sleutelmoment in de evolutie van het leven,” concludeert Condamine. “De wereld werd al meer dan 160 miljoen jaar gedomineerd door dinosaurussen. Naarmate ze afnamen, begonnen andere groepen dominanter te worden, waaronder zoogdieren.”
Lang werd gedacht dat zoogdieren na de inslag en het uitsterven van de dinosaurussen hun dominante rol op aarde opeisten. Maar nu blijkt dus dat de dino’s het al veel langer moeilijk hadden. Het is dan ook aannemelijk dat zoogdieren lang voor de inslag al de grondslag legden voor de dominante rol die ze na het definitieve uitsterven van de dino’s op aarde zouden gaan spelen. “Dinosaurussen waren zo groot, dat ze waarschijnlijk nauwelijks afwisten van die harige, kleine zoogdieren die zich in het kreupelhout schuilhielden,” zegt Condamine. “Maar zoogdieren begonnen al in aantallen toe te nemen voordat de dinosaurussen volledig waren verdwenen.” Het uitsterven van dinosaurussen baande vervolgens de weg volledig vrij voor het succes van moderne zoogdieren. En zo zie je maar weer; de één zijn dood, is de andere zijn brood…
