Het bewijs voor Proxima Centauri c stapelt zich op!
Wereldnieuws was het in 2016, toen onderzoekers een aardachtige planeet ontdekten rond de dichtstbijzijnde ster: Proxima Centauri (zie kader). Ongeveer een jaartje later, kwam het systeem opnieuw in het middelpunt van de belangstelling te staan, toen onderzoekers suggereerden dat er nog een tweede planeet om de ster cirkelde. Hard bewijs voor het bestaan van deze planeet bleef echter uit. En dus staat deze tot op de dag van vandaag te boek als een kandidaat-exoplaneet. Maar daar kan binnenkort wel eens verandering in gaan komen. Onderzoekers hebben namelijk nieuw bewijs gevonden dat deze planeet echt bestaat!
Hubble
De nieuwe aanwijzingen dat ook Proxima Centauri nog een planeet voor ons verborgen houdt, werden aangetroffen in een 25 jaar oude(!) dataset van ruimtetelescoop Hubble. De data was in de jaren negentig verzameld door onderzoekers Fritz Benedict en Barbara MacArthur. Zij gebruikten de zogenoemde Fine Guidance Sensors (FGS) van Hubble om na te gaan of de ster enigszins ‘wiebelde’. Ultrakleine wiebelende bewegingen kunnen namelijk wijzen op de aanwezigheid van een planeet die – terwijl deze om de ster cirkelt – met zijn zwaartekracht aan de ster trekt. Oorspronkelijk zochten de onderzoekers in de data alleen naar een planeet met een omlooptijd korter dan 1000 dagen. Maar nu onderzoekers recent suggereerden dat rond Proxima Centauri een planeet cirkelt met een veel langere omlooptijd, besloot Benedict de dataset er opnieuw bij te pakken en te kijken of hij daar misschien aanwijzingen voor kon vinden. En jawel. In de 25 jaar oude data bleken de sporen van een planeet verstopt te zitten, met een omlooptijd van 1907 dagen.
Eerder onderzoek
Wat de bevindingen zo opmerkelijk maakt, is dat ze exact overeenkomen met die van een ander onderzoeksteam, dat het bestaan van Proxima Centauri c eerder dit jaar suggereerde. Ook in dat onderzoek kwam men uit op een omlooptijd van 1907 dagen. Bovendien bleek uit deze studie dat de planeet ongeveer 1.5 AU (1 AU is de gemiddelde afstand tussen de aarde en de zon) van Proxima Centauri verwijderd is.
Massa
En zo stapelt het bewijs voor het bestaan van Proxima Centauri c zich op. Maar Benedict ging nog een stap verder. Hij bundelde zijn eigen data met onder meer de data van het onderzoeksteam dat de omlooptijd van Proxima Centauri c eerder berekende. En dat stelt hem in staat om de massa van de veronderstelde exoplaneet in te schatten: volgens Benedict zou Proxima Centauri c zeker zo’n zeven keer zwaarder zijn dan de aarde.
Oude data en nieuwe informatie
De inmiddels gepensioneerde Benedict is heel blij met de resultaten. “Dit verhaal onthult dat oude data heel nuttig kan zijn als je nieuwe informatie krijgt,” stelt hij. “En het vertelt hoe lastig het is om als astronoom met pensioen te gaan, want het is zo leuk om te doen!”
Zo blijft Proxima Centauri de gemoederen bezighouden. Dat juist deze ster en de vermeende exoplaneten er omheen, astronomen zo fascineren, is echter geen wonder. We hebben het hier immers over de dichtstbijzijnde ster. En dat maakt eventuele planeten eromheen uiterst geschikt voor gedetailleerde vervolgobservaties. En – in de verre toekomst – zijn dit misschien wel de eerste exoplaneten die we dankzij kleine en door zonlicht aangedreven ruimtecapsules daadwerkelijk van dichtbij kunnen gaan bewonderen.
