Hoewel er nauwelijks negatieve effecten zijn aangetoond, blijven veel mensen hun neus ophalen voor zoetstoffen. Voor hen is er nu goed nieuws: sacharine, een veel gebruikte zoetmaker, blijkt nu zelfs vóórdelen te hebben voor je gezondheid.
Sacharine vinden we terug in onder meer suikervrije frisdrank, yoghurt en als ‘zoetje’ in de koffie. Het zorgt ervoor dat je niet te veel ongezonde suikers binnenkrijgt. Maar het doet meer: sacharine blijkt ook multiresistente bacteriën te kunnen doden, waaronder een van de gevaarlijkste ziekteverwekkers ter wereld.
“Antibioticaresistentie is een van de grootste bedreigingen voor de moderne geneeskunde”, begint professor Ronan McCarthy, die het onderzoek van de Londense Brunel University leidde. “Zaken als tanden trekken of de behandeling van kanker zijn vaak afhankelijk van antibiotica om infecties te voorkomen. Maar artsen worden steeds vaker geconfronteerd met gevallen waarin de medicijnen niet meer werken.”
Dodelijke bacteriën
Resistente bacteriën zoals Acinetobacter baumannii, die levensbedreigende infecties veroorzaakt bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, en Pseudomonas aeruginosa, die in verband wordt gebracht met chronische longinfecties en sepsis, staan bovenaan de lijst van zorgelijke ziekteverwekkers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Maar daar lijkt nu dus een middeltje tegen te zijn.
“In een bijzondere studie onder leiding van ons team hebben we een nieuwe antimicrobiële stof geïdentificeerd: sacharine”, vervolgt professor McCarthy. “Sacharine breekt de wanden van bacteriële ziekteverwekkers, waardoor ze vervormen en uiteindelijk barsten. Zo worden de bacteriën gedood. Cruciaal is dat door deze schade antibiotica kunnen binnendringen, waardoor het resistentiesysteem van de bacteriën wordt overweldigd.”
Al honderd jaar in gebruik
Sacharine maakt al meer dan honderd jaar deel uit van het menselijke dieet. Het is uitgebreid getest of het veilig is bij mensen, maar over het effect op bacteriën was nog maar weinig bekend. Tot nu dus. Het internationale onderzoeksteam ontdekte dat sacharine zowel de groei van bacteriën stopt als de DNA-replicatie verstoort en de bacteriën ervan weerhoudt een biofilm te vormen. Dit is een kleverige, beschermende laag die hen helpt antibiotica te overleven.
De onderzoekers ontwikkelden ook een hydrogel-wondverband met saccharine dat in tests beter presteerde dan de antimicrobiële verbanden op basis van zilver die nu in ziekenhuizen worden gebruikt.
“Dit is erg opwindend”, aldus professor McCarthy. “Normaal gesproken kost het miljarden dollars en tientallen jaren om een nieuw antibioticum te ontwikkelen. Maar hier hebben we een stof die al op grote schaal wordt gebruikt en die niet alleen resistente bacteriën doodt, maar ook bestaande antibiotica effectiever maakt.”
Post-antibiotica-tijdperk
Je zou het best een doorbraak kunnen noemen: die doodgewone sacharine, die we al tientallen jaren gebruiken, blijkt een bacteriekiller. “We ontdekten dat dezelfde zoetstoffen die je in je koffie doet, sommige van ’s werelds gevaarlijkste bacteriën makkelijker te behandelen kunnen maken”, klinkt het dan ook.
De WHO waarschuwde eerder al dat de wereld afstevent op een ‘post-antibiotica-tijdperk’, waarin alledaagse infecties opnieuw dodelijk kunnen worden. Overmatig gebruik van antibiotica in de geneeskunde en landbouw heeft de resistentie versneld en nieuwe antibiotica komen maar langzaam op gang.
“Dit leidt tot een gevaarlijke situatie”, stelt professor McCarthy. “We hebben dringend nieuwe medicijnen nodig om resistente infecties te behandelen en sacharine zou zomaar een van de veelbelovende mogelijkheden kunnen zijn.”
