Ze reageren op veranderingen in hun omgeving, maar zetten daarmee hun eigen voortbestaan op het spel.
Klimaatverandering kent winnaars en verliezers. Aan de ene kant staan de dieren die zich succesvol weten aan te passen aan veranderingen in hun leefomgeving en op die manier hun toekomst veiligstellen. Aan de andere kant kent klimaatverandering verliezers; de dieren die te langzaam meeveren en daarmee hun teloorgang tegemoet treden. Maar er bestaat ook een derde verliezende groep, zo blijkt uit een nieuwe studie. Want onderzoekers zijn op een noodlottige vogel gestuit die zich wel probeert aan te passen, maar daarmee in zijn eigen vingers snijdt.
Roodkruinbabbelaar
We hebben het over de roodkruinbabbelaar. Dit is een endemische zangvogel uit Australië (zie kader). Wanneer deze vogel eieren legt, is het cruciaal dat de temperatuur van de eieren niet onder de 25 graden Celsius daalt. De kuikens komen bovendien het gezondst uit het ei als deze rond een temperatuur van 38 graden Celsius wordt uitgebroed.
De roodkruinbabbelaar (Pomatostomus ruficepsdie) is een Australische zangvogel. De vogel komt voor in vrij droge gebieden met bos en struiken van Eucalyptus en Acacia in het binnenland van Zuidoost-Australië. De roodkruinbabbelaar heeft een uitgesproken tekening in het verenkleed. Zo beschikt hij over een kastanjebruine kruin met daaronder een donkere wenkbrauwstreep.
Onderzoekers ontdekten dat roodkruinbabbelaars, aangespoord door de opwarming van de aarde, nu vroeger in het jaar hun eieren leggen. Ze reageren in feite op kortstondig hoge temperaturen die tegenwoordig regelmatig in het vroege voorjaar acte de présence geven. Gemiddeld zijn de temperaturen in deze periode echter nog steeds lager dan in het echte voorjaar. En dat is slecht nieuws voor de warmtebehoevende eieren.
Kou
In plaats van langer dan normaal op de eieren te broeden, blijken vrouwelijke roodkruinbabbelaars juist minder tijd op het nest door te brengen. Waarom? “Het uitbroeden van eieren vergt bij lagere temperaturen meer energie,” legt onderzoeker Andy Russell uit. “Daarom concentreren de moedervogels zich op hun eigen overleving en minder op de eieren.” Hoewel dit dus de overlevingskansen van de moeder in het prille voorjaar vergroot, worden de eieren blootgesteld aan schadelijke en veel te lage temperaturen. En die barre kou is desastreus voor de ontwikkeling van de kuikens.
Aanpassen
Hoewel de vogels zich dus wel lijken aan te passen aan klimaatverandering, gaat dit niet helemaal goed. “We hopen dat dieren die zich aanpassen juist beter met de opwarming van de aarde om kunnen gaan,” zegt onderzoeker Alex Cones. “Maar helaas gaat dit bij sommige dieren fout, waardoor hun situatie nog benarder wordt.” Overigens is de roodkruinbabbelaar niet de enige vogel die, reagerend op de stijgende temperaturen, eerder in het jaar haar eieren legt. “Veel dieren broeden zo vroeg mogelijk in het jaar,” legt Russell uit. “Maar klimaatverandering zorgt er nu voor dat dit nóg vroeger gebeurt. Paradoxaal genoeg laat onze studie zien dat het eerder leggen van eieren als reactie op stijgende temperaturen, juist betekent dat de jongen meer worden blootgesteld aan kou.”
Door zich aan te passen aan de opwarming van de aarde, gooit de roodkruinbabbelaar dus zijn eigen ruiten in. “In dit geval maken ze eigenlijk een verkeerde keuze, waardoor ze in een soort ‘ecologische val’ trappen,” vat Russel samen. En dat komt de overleving van de kuikens niet ten goede. De vraag is dan ook hoe het de vogelsoort in de toekomst zal vergaan. De onderzoekers moeten echter concluderen dat de bevindingen uit de huidige studie weinig bemoedigend zijn.
