Het tijdschrift Nature heeft de ‘Nature’s 10′ onthuld – hun jaarlijkse lijst van de mensen die dit jaar een onmiskenbare invloed hebben gehad op de grootste wetenschappelijke doorbraken. En dit zijn de inspirerende pioniers die dit jaar de lijst hebben gehaald.
Op de lijst staan een diverse groep mensen, ieder met hun eigen unieke bijdrage aan de wetenschap. “Van een fraudejager in Duitsland tot een student die vecht voor hogere lonen in Canada en de interim-leider van Bangladesh – dit jaar staat de lijst vol met mensen die niet alleen de wetenschappelijke gemeenschap, maar ook de wereld op hun eigen manier hebben veranderd”, aldus Brendan Maher van Nature.
Nature’s 10 is een jaarlijkse lijst die wordt gepresenteerd door het wetenschappelijke tijdschrift Nature. De lijst bevat tien mensen die volgens Nature een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de wetenschap het afgelopen jaar. Dit kunnen wetenschappers, onderzoekers, activisten, of andere personen zijn die betrokken waren bij baanbrekend wetenschappelijk werk of die zich op een bijzondere manier hebben onderscheiden in hun vakgebied. Het doel van Nature’s 10 is om deze mensen te eren en hun invloed op de wetenschap en de wereld te benadrukken. Het is een manier om de verhalen van deze pioniers te delen met een breed publiek.
Wereldbelang
Dit jaar staan er twee mensen op de lijst vanwege hun belangrijke bijdragen aan kwesties van wereldbelang. Placide Mbala, een epidemioloog aan het Nationaal Instituut voor Biomedisch Onderzoek in Kinshasa, de hoofdstad van de Democratische Republiek Congo, waarschuwde voor een dodelijke apenpokken-uitbraak in het land. Hij voorspelde nauwkeurig de verspreiding van het virus buiten de grenzen van de DRC. Ook pleitte hij voor meer wereldwijde aandacht voor dit soort uitbraken om snellere reacties te bevorderen en levens te redden.
De tweede persoon is Anna Abalkina, een onderzoeker aan het Instituut voor Oost-Europese Studies van de Vrije Universiteit van Berlijn. Ze werd opgenomen op een Russische staatslijst door haar onvermoeibare werk in de strijd tegen fraude in wetenschappelijke publicaties. Ze ontdekte onder andere gevallen van plagiaat en de praktijken van ‘paper mills’ – groepen die nep-artikelen in de wetenschappelijke literatuur verspreiden.
Wetenschappelijke doorbraken
Baanbrekende wetenschappelijke ontdekkingen brachten dit jaar ook inspirerende namen op de lijst. De Chinese arts Huji Xu van de Naval Medical University in Shanghai heeft bijvoorbeeld behandelingen ontwikkeld voor verwoestende auto-immuunziekten. Daarbij zet hij donor-afgeleide, genetisch gemodificeerde T-cellen in. Deze behandeling bouwt voort op eerdere successen met T-cellen in kanker en maakt het mogelijk om CAR-T-therapieën op grote schaal te produceren.
Ondertussen schreef Ekkehard Peik, een fysicus aan het PTB, het nationale meetinstituut van Duitsland, geschiedenis door de eerste tik vast te leggen van een klok die is afgestemd op de frequentie van een atoomkern. Dit opent de deur naar technologie die in de toekomst mogelijk de nauwkeurigheid van huidige atoomklokken overtreft.
Li Chunlai, een geoloog bij de China National Space Administration, werd dit jaar de eerste wetenschapper die maanmonsters in handen kreeg verzameld door de Chang’e 6-missie.
Nummer zes op de lijst is Rémi Lam, een onderzoeker bij Google DeepMind in San Francisco. Hij gebruikte kunstmatige intelligentie voor weersvoorspellingen, waardoor voorspellingen sneller en nauwkeuriger kunnen worden dan met traditionele modellen.
Wendy Freedman, een astronoom aan de Universiteit van Chicago, presenteerde resultaten die mogelijk eindelijk antwoord geven op de langdurige vraag over de snelheid van de uitdijing van ons universum.
Maatschappelijke doelen
Dit jaar werd ook het werk van drie mensen erkend die zich in hebben gezet voor belangrijke maatschappelijke doelen. Denk aan Kaitlin Kharas, een PhD-student aan de Universiteit van Toronto, die een sleutelrol speelde in een campagne die leidde tot de eerste loonsverhoging voor Canadese onderzoekers in twintig jaar.
Maar ook Cordelia Bähr, een Zwitserse advocate, die een belangrijke overwinning behaalde door duizenden vrouwen te vertegenwoordigen in een baanbrekende rechtszaak waarin werd gesteld dat klimaatverandering een kwestie van mensenrechten is.
En tot slot Nobelprijswinnaar en econoom Muhammad Yunus, die reageerde op de oproep om interim-leider van Bangladesh te worden na een studentenrevolutie.
De samenstelling van de lijst
Hoe de wetenschappers die dit jaar op de lijst staan, zijn gekozen? “We verzamelen input van journalisten en redacteuren, zowel van Nature als van andere Springer Nature-tijdschriften”, legt Maher in gesprek met Scientias.nl uit. “Ze delen hun inzichten over de belangrijkste trends en gebeurtenissen van het afgelopen jaar. Ook noemen ze de mensen die een sleutelrol hebben gespeeld in deze ontwikkelingen. Vervolgens gaan de nieuwsredacteuren van Nature grondig door de suggesties op zoek naar een diverse groep mensen met verhalen die zowel inspirerend zijn als representatief voor wat er is gebeurd.”
Meest inspirerende verhaal
De lijst is een indrukwekkende verzameling van bijzondere mensen die centraal stonden in ingrijpende gebeurtenissen. Maar welke was nou het meest verrassend of inspirerend? “Ik moet zeggen dat ik diep onder de indruk was van de vastberadenheid van Ekkehard Peik”, antwoordt Maher desgevraagd. “Meer dan 20 jaar geleden introduceerde hij het idee van een nucleaire klok. Met vastberadenheid bleef hij werken, totdat hij dit jaar eindelijk de energietoestandsovergang vastlegde die het ‘getik’ van deze klok mogelijk maakt.”
Mensenrechten en klimaatactivisme
Dit jaar bevat de lijst ook verschillende mensen die zich buiten de traditionele wetenschappelijke domeinen hebben onderscheiden, bijvoorbeeld op het gebied van mensenrechten en klimaatactivisme. “Dat is overigens dit jaar niet anders dan andere jaren”, zegt Maher. Dat hiervoor gekozen is, kan hij ook goed verklaren. “Wetenschap is onlosmakelijk verbonden met de menselijke conditie”, legt hij uit. “Klimaatverandering, waarschijnlijk een van de belangrijkste uitdagingen voor de toekomst van de mensheid, is niet alleen een wetenschappelijk vraagstuk, maar ook een politiek en economisch dilemma. Zoals Cordelia Bähr aantoonde is het bovendien een kwestie van mensenrechten. We hebben ook de studentenrevolutie in Bangladesh belicht, waar zij eisten dat Nobelprijswinnaar en econoom Muhammad Yunus interim-leider van het land zou worden. Dit was een opvallende keuze, die we graag wilden benadrukken.”
Uitdagingen
Hoewel de tien mensen die dit jaar in Nature’s 10 staan oplossingen hebben aangedragen voor diverse problemen, blijft de wetenschap geconfronteerd worden met talloze andere uitdagingen die om antwoorden vragen. “Dit raakt dan ook de essentie van waarom we Nature’s 10 doen”, zegt Maher. “Het is een manier om mensen te eren die recht in de ogen kijken van enkele van de grootste uitdagingen in de wetenschap en de wetenschappelijke wereld. Klimaatverandering springt natuurlijk in het oog, maar wetenschappers zoals Anna Abalkina, die zich inzet tegen frauduleuze wetenschappelijke publicaties, Placide Mbala, die meer aandacht vraagt voor dreigende gezondheidscrises, en Huji Xu, die werkt aan het genezen van ongeneeslijke auto-immuunziekten, maken ook een onmiskenbare impact.”
2025
Van baanbrekende doorbraken in de geneeskunde en technologie tot moedige strijders tegen fraude en pleitbezorgers van mensenrechten; de lijst biedt een inspirerende weerspiegeling van mensen die niet alleen de wetenschap in 2024 vooruit hebben geholpen, maar ook belangrijke sociale en politieke kwesties hebben aangekaart. Wat Maher verwacht van de wetenschap in 2025 en welke ontwikkelingen we volgens hem in de gaten moeten houden? “Kunstmatige Intelligentie zal de wetenschap blijven transformeren, met zowel positieve als negatieve gevolgen”, aldus Maher. “Daarnaast staan celgebaseerde behandelingen voor diverse aandoeningen op het punt door te breken. En tot slot zal de wereld aandachtig volgen hoe de nieuwe Amerikaanse regering de richting van de wetenschap wereldwijd zal bepalen.”
Maar dat is pas voor volgend jaar. Voor nu blikt Maher tevreden terug op het wetenschappelijke jaar 2024. “Ik kijk met voldoening terug op de verhalen en mensen die in het afgelopen jaar echt van betekenis waren”, besluit hij.
