Want wetenschappers hebben nu ontdekt wat de schimmel zo plakkerig maakt. Mogelijk kan dat ons ook helpen om ziekenhuizen in de toekomst tegen de schimmel – en de sloophamer – te beschermen.
De schimmel Candida auris gebruikt namelijk een speciaal hechtings-eiwit, blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Michigan. Met dit eiwit, genaamd Surface Colonization Factor (SCF1), weet de schimmel zich aan vrijwel alles te hechten: van natuurlijke oppervlakten als de huid tot aan de kunstmatige materialen waar katheters van zijn gemaakt.
En dat is een probleem: omdat de schimmel op zo veel verschillende materialen kan plakken, kan deze vanaf de huid, via een infuus de bloedbaan van ziekenhuispatiënten binnendringen en daar vervolgens bloedvergiftiging veroorzaken. Candida auris werkt daarmee anders dan elke andere bekende schimmel. Hoewel andere schimmels ook hechtingseiwitten kunnen gebruiken, zijn deze lang niet zo plakkerig als die van Candida auris. Daarnaast kan deze schimmel – in tegenstelling tot de meeste soorten – ook buiten het lichaam overleven en is het ongevoelig voor veel geneesmiddelen, waardoor de schimmel lastig te bestrijden is.
Ook in andere organismen komt het hechtings-eiwit SCF1 niet voor. Waar het eiwit evolutionair gezien vandaan komt, is daarom nog niet duidelijk. Vanwege soortgelijke eiwitten in zeedieren als zeepokken en weekdieren vermoedden de onderzoekers wel dat het eiwit oorspronkelijk uit de zee moet komen. Uiteindelijk heeft het zijn weg gevonden naar de schimmel, die daar dus handig gebruik van weet te maken.
Hardnekkig
Maar daar komt mogelijk binnenkort verandering in. Nu de onderzoekers weten wat de schimmel zo hardnekkig maakt, hopen ze antischimmeltherapie te kunnen ontwikkelen tegen de resistente schimmel. Want hoewel de meeste gezonde mensen de schimmel zelf in hun lichaam opruimen, overlijdt ongeveer 35% van de patiënten met een Candida auris infectie in de bloedbaan. En is de schimmel eenmaal in het ziekenhuis: dan gaat deze niet snel meer weg. Zelfs de beste protocollen voor infectiebeheersing in ziekenhuizen en andere zorgomgevingen slagen er vaak niet in om er vanaf te komen.
“Zo bleken herhaalde uitbraken (van Candida auris, red.) op een cardiologie-afdeling in Londen na lang zoeken te herleiden te zijn naar een slecht schoongemaakte herbruikbare oorthermometer”, vertelde medisch moleculair microbioloog Ferry Hagen eerder dit jaar aan Scientias.nl. Zelfs na het lokaliseren van de bron lukte het – mede door het resistente karakter van de schimmel – maar niet om de afdeling Candida auris-vrij te krijgen. “De plakkerige gistcellen hechten zich heel gemakkelijk aan de huid en oppervlakken. En uiteindelijk zagen ze in Londen geen andere mogelijkheid dan de cardiologie-afdeling te slopen.”
De schimmel Candida auris werd in 2009 voor het eerst in het oor van een Japanse vrouw aangetroffen. Daarna is het snel gegaan; ogenschijnlijk vanuit het niets dook C. auris in een paar jaar tijd op in vier verschillende continenten. In Nederland is de schimmel nog weinig aangetroffen.“Er zijn vijf van elkaar losstaande gevallen bekend”, vertelde medisch moleculair microbioloog Ferry Hagen eerder aan Scientias.nl. Maar in het buitenland zorgt de schimmel steeds vaker voor grote problemen, met name in ontwikkelingslanden. “Doordat het lastig is om de schimmel te diagnosticeren en men in ontwikkelingslanden qua diagnostiek ook nog eens achterloopt op bijvoorbeeld de westerse wereld, hebben ze daar grote moeite om de schimmel te identificeren en vervolgens ook effectief te bestrijden.”
