Deze pinguïns blijken meer dan tienduizend dutjes per dag te doen

Ouders met jonge kinderen kunnen nogal eens moeite hebben om aan hun aanbevolen dagelijkse hoeveelheid slaap te komen. En dat is voor stormbandpinguïns niet anders. Maar de vogels hebben daar iets op gevonden: microdutjes van ongeveer 4 seconden. Ze doen er duizenden per dag en komen zo, als je alles bij elkaar optelt toch – heel netjes – aan elf uur slaap.

Tot die ontdekking kwam een internationaal team van onderzoekers nadat het nestelende stormbandpinguïns (Pygoscelis antarcticus) op Antarctica bestudeerde. De onderzoekers observeerden de pinguïns in eigen persoon, maar ook met behulp van camera’s. Daarnaast maakten ze gebruik van zogenoemde biologgers: kleine apparaatjes die aan de pinguïns werden bevestigd en onder meer hun locatie, temperatuur en hersenactiviteit monitorden. Deze apparaatjes zijn heel klein en verbruiken weinig energie, waardoor ze dagenlang data kunnen verzamelen – terwijl de pinguïn gewoon in zijn oorspronkelijk habitat vertoeft en de dingen doet die hij normaal ook doet.

Duizenden dutjes
En het uitlezen van de data leverde toch wel een verrassing op, zo is in het blad Science te lezen. Want tot hun verbazing zagen de onderzoekers dat de pinguïns meer dan 10.000 keer per dag in slaap vielen, waarbij die dutjes – of microslaapjes, zoals de onderzoekers het ook wel noemen – slechts enkele seconden duurden. “Die constante, extreme slaapfragmentatie die nestelende pinguïns erop nahouden, is onverwacht,” stelt onderzoeker Paul-Antoine Libourel. “We hadden niet verwacht dat het mogelijk zou zijn om dit slaapgedrag te handhaven. Want de meeste dieren hebben doorgaans toch ook perioden waarin ze wat dieper lijken te slapen. Daarnaast heeft eerder labonderzoek (met bijvoorbeeld ratten, muizen en mensen) uitgewezen dat gefragmenteerde slaap juist nadelig is.” En toch lijken de pinguïns er – in ieder geval zolang ze de verantwoordelijkheid voor een nest hebben – wel bij te varen.

Nuttig
Dat de pinguïns hun toevlucht nemen tot deze microslaapjes mag dan onverwachts zijn, het is zeker niet onverklaarbaar. De nestelende stormbandpinguïns lijken het zich namelijk niet te kunnen veroorloven om langdurig te slapen; ze moeten waakzaam blijven en hun nest en eieren beschermen. Tegelijkertijd kunnen de pinguïns natuurlijk ook weer niet altijd wakker zijn. De microslaapjes lijken dan ook een soort tussenoplossing te zijn. Want als je de duur van al die dutjes bij elkaar optelt, slapen de pinguïns toch zo’n 11 uur per dag.

Microslaap versus diepe slaap
De grote vraag is echter of die microslaapjes de pinguïns hetzelfde kunnen bieden als één of meerdere langere perioden van slaap. “Dat weten we niet,” vertelt Libourel aan Scientias.nl. De wetenschappers vermoeden echter dat de microslaapjes de pinguïns in ieder geval deels dezelfde voordelen bieden als langere slaapperioden. Ze baseren die voorzichtige conclusie op het feit dat de pinguïns – ondanks dat ze slechts hooguit enkele seconden op rij slapen – nog goed functioneren: ze broeden hun eieren uit, verzorgen hun jongen, verzamelen voedsel, enzovoort. “Het lijkt waarschijnlijk dat een kort microslaapje net zo effectief kan zijn als een langer durend dutje of diepe slaap. Tijdens een langer dutje of diepe slaap kan het dier echter niet waakzaam blijven. En wij denken dan ook dat de pinguïns een soort compromis hebben gevonden tussen slapen (en de voordelen die dat biedt) en zich bewust blijven van wat er in de omgeving gebeurt,” legt Libourel uit.

Pinguïns zonder nest
Hoewel de microslaapjes vooral tot uiting komen wanneer de stormbandpinguïns de verantwoordelijkheid hebben voor een nest, blijken ze de korte dutjes ook wanneer ze geen nest hoeven te bewaken, regelmatig te omarmen. “We zagen wel wat verschillen tussen de nestelende en niet-nestelende pinguïns,” vertelt Libourel. “Het lijkt erop dat zij (de niet-nestelende pinguïns, red.) wat minder slapen en ook wat minder gefragmenteerd slapen. Maar ze doen ook nog steeds wel microslaapjes. De grootste verandering in het slaapgedrag zagen we echter bij pinguïns die naar zee gingen (om te jagen, red.). Wanneer pinguïns op zoek zijn naar voedsel lijken ze hun slaapkwantiteit drastisch te reduceren. Zo zagen we bij sommige individuen dat ze alleen indommelden als ze dreven, iets wat ze gemiddeld slechts 3 procent van de tijd op zee doen.”

Het zijn interessante bevindingen. En niet alleen omdat ze ons meer inzicht geven in het waken en slapen van de stormbandpinguïn. “Het onderzoek heeft implicaties voor ons begrip van slaap en laat vooral zien dat er nog heel veel is wat we niet weten,” stelt Libourel.

Bronmateriaal

"Chinstrap penguins asleep thousands of times per day, but only for seconds at a time" - Science (via Eurekalert)
Interview met Paul-Antoine Libourel
Afbeelding bovenaan dit artikel: Michael VIARD from Getty Images (via Canva Pro)

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd