Zelfs de hersenen groeien terug!
Als wij een hand of been kwijtraken, is deze jammer genoeg voorgoed verdwenen. Maar sommige dieren in het dierenrijk – zoals bijvoorbeeld salamanders, spinnen en zeesterren – beschikken over het bijzondere vermogen om verloren ledematen weer opnieuw aan te laten groeien. Maar vier verschillende soorten snoerwormen (Tubulanus sexlineatus) doen er nog een schepje bovenop. Zo waren deze wormen in staat om hun hoofd na amputatie weer terug te laten groeien, met hersenen en al.
Snoerwormen
In de studie verzamelden de onderzoekers snoerwormen die ze langs de kust van de Verenigde Staten, Argentinië Spanje en Nieuw-Zeeland aantroffen. De wormen waren allemaal hetzelfde lot beschoren. Zo werden ze in de naam der wetenschap aan zowel voor- als achterkant doormidden geknipt. Vervolgens observeerden de onderzoekers of ze in staat zouden zijn om ledematen weer terug te laten groeien.
Recent
En wat de onderzoekers ontdekten, was uitzonderlijk. Zo blijkt dat een aantal van deze wormen niet alleen in staat was om een volledige hoofd inclusief brein terug te laten groeien, maar dat de wormen dit vermogen ook nog eens relatief recent hadden opgedaan. En dat terwijl tot voor kort aangenomen werd dat het volledig laten terug groeien van ledematen – wat in de Biologie ook wel regeneratie wordt genoemd – een oude eigenschap was die sommige soorten hebben weten vast te houden, maar die bij andere door evolutie langzaam verloren ging. “De voorouders van deze wormen waren niet in staat om een hoofd terug te laten groeien, maar vier van de onderzochte wormen konden het wel,” zegt onderzoeker Alexandra Bely. “Waarschijnlijk ligt de oorsprong hiervan zo’n 10 tot 15 miljoen jaar geleden.”
Oogwenk
Hoewel dat behoorlijk prehistorisch klinkt, is het in evolutionaire termen slechts een oogwenk. Daarnaast ontstond het regeneratieve vermogen naar verluidt vóór het Cambrium, meer dan 500 miljoen jaar geleden. Maar de onderzochte wormen zijn er dus veel later pas mee begonnen. “Het betekent dat we niet zomaar kunnen aannemen dat regeneratie een oud fenomeen is,” benadrukt Bely. “We moeten zorgvuldig zijn als we de resultaten van regeneratie voor verschillende groepen dieren vergelijken.”
Volgens de onderzoekers kan de studie een leidraad zijn in vervolgonderzoeken naar regeneratie. “De soorten die een nieuw hoofd kunnen laten groeien zijn uitstekende modellen bij het bestuderen van nieuwe regeneratie mogelijkheden bij dieren,” legt Bely uit. “We kunnen nu bijvoorbeeld vragen stellen over welke veranderingen in moleculaire processen hebben geleid tot dit uitzonderlijke vermogen.”
