Kaketoes in Sydney hebben een manier gevonden om publieke drinkwaterfonteintjes te bedienen. En inmiddels staat tegen de avond bij menig drinkwaterfonteintje in de Australische stad een rij..van kaketoes.
Dat schrijft een internationaal team van onderzoekers in het blad Biology Letters. De ontdekking begon met een wandeling van één van de onderzoekers door Sydney, waar ze een grote geelkuifkaketoe zag drinken uit een fonteintje. Toen zij ook van andere mensen in de stad hoorde dat ze kaketoes uit drinkfonteintjes hadden zien drinken, besloot ze dat samen met collega’s nader uit te zoeken. De wetenschappers togen naar enkele drinkfonteintjes in de stad en plaatsten er camera’s die door beweging geactiveerd werden. Het leverde heel veel beeldmateriaal op, waarop duidelijk te zien is dat sommige kaketoes er – door een serie van tamelijk complexe handelingen – in slagen om water aan de drinkfonteintjes te ontfutselen.
Kunst- en vliegwerk
“We zagen hoe de kaketoes de drinkfontein bedienden met gecoördineerde acties van beide poten,” vertelt onderzoeker John Martin. “Meestal plaatste de vogel één poot – vaak de rechter – op de draaiknop of het ventiel, terwijl de andere poot werd gebruikt om de rubberen tuit van het fonteintje vast te grijpen. Soms gebruikten de vogels ook beide poten op het ventiel. De vogels verplaatsten hun gewicht vervolgens naar beneden, om de draaiknop met de klok mee te draaien en te voorkomen dat deze terugveerde. Vervolgens zagen we hoe de vogel zijn kop draaide om toegang te krijgen tot het stromende water.”
Dat al dat kunst- en vliegwerk niet meevalt, blijkt wel uit het feit dat lang niet alle kaketoes erin slaagden om water uit het fonteintje te krijgen. Ongeveer 41 procent van alle door de onderzoekers vastgelegde pogingen om uit het drinkfonteintje te drinken, lukte.
Verspreid
Dat het kaketoes lukt om water uit de drinkwaterfonteintjes te krijgen, is al opmerkelijk. Maar nog opmerkelijker is dat het niet zomaar een paar kaketoes zijn die drinkwaterfonteintjes proberen te openen; het kunstje blijkt wijdverspreid te zijn binnen de lokale populatie kaketoes. Inmiddels zijn er namelijk veel kaketoes die – meestal tijdens de ochtend- en avondschemering – een poging doen om uit drinkfonteintjes te drinken. Het is bij sommige drinkfonteintjes zelfs zo druk dat er een rij van kaketoes ontstaat en de vogels – bijvoorbeeld op een nabijgelegen hek – moeten wachten tot hun voorganger klaar is met drinken.
Sociaal leren
Drinkfonteintjes zijn natuurlijk op veel meer plaatsen te vinden, dan in Sydney alleen. Maar toch zijn er buiten Sydney – voor zover onderzoekers weten – geen voorbeelden bekend van grote geelkuifkaketoes die uit drinkfonteintjes drinken. Het hint er volgens de wetenschappers op dat het gedrag zich lokaal verspreid heeft, middels sociaal leren. Het betekent dat kaketoes van elkaar hebben afgekeken hoe ze de drinkfonteintjes kunnen openen. En zo is het gedrag uiteindelijk wijdverspreid geraakt binnen de lokale populatie. Aangezien de vogels het gedrag inmiddels al zeker twee jaar vertonen, is volgens de onderzoekers inmiddels sprake van een nieuwe, lokale traditie.
Containers
Dat kaketoes heel vindingrijk zijn, een groot probleemoplossend vermogen hebben én aan sociaal leren doen, komt overigens niet helemaal als een verrassing. Zo toonde onderzoek een aantal jaren geleden aan dat kaketoes in Sydney ook een innovatieve manier hebben gevonden om de deksels van containers te openen en zichzelf zo toegang te verschaffen tot restjes voedsel. Ook dat gedrag bleek zich middels sociaal leren – razendsnel – te verspreiden. Wat echter opvalt, is dat het op innovatieve wijze openen van containers vooral iets is waar mannelijke kaketoes zich mee bezighouden, terwijl het drinken uit drinkfonteintjes iets is waar zowel mannelijke als vrouwelijke kaketoes mee bezig zijn. Het hint er volgens de onderzoekers op dat de mate waarin een kaketoe innovatief gedrag vertoont, niet zozeer gedicteerd wordt door zijn geslacht, maar eerder door zijn fysieke capaciteiten. De wetenschappers wijzen er hierbij op dat het openen van een containerdeksel veel kracht vereist en we die innovatie daarom wellicht vooral door de grotere mannetjes omarmd zien worden. Wat mogelijk ook een rol speelt, is dat er meer competitie is om (goedgevulde) containers, waarbij grote, dominante mannetjes vaker aan het langste eind trekken. Natuurlijk zijn er ook niet oneindig veel drinkfonteintjes in Sydney, maar in tegenstelling tot containers – die op een gegeven moment gewoon leeg gegeten zijn, blijven de drinkfonteintjes altijd water geven. En daardoor is er dus veel minder sprake van competitie. Dat laatste zou volgens de onderzoekers ook blijken uit het feit dat dorstige kaketoes bij drukte rondom een drinkfonteintje, een rij vormen en netjes op hun beurt wachten.
Zowel het vermogen om containerdeksels open te wrikken als het vermogen om uit drinkfonteintjes te drinken, laat volgens de wetenschappers zien dat wilde kaketoes zich bijzonder goed weten aan te passen aan de uitdagingen die een leven rondom mensen met zich meebrengt. “Het onderzoek laat zien dat kaketoes, ondanks uitdagingen, zoals verlies van leefgebied, zich heel succesvol kunnen aanpassen aan de stad,” concludeert Martin.
