Voorkomen is beter dan genezen en dat geldt zeker voor hart- en vaatziekten waarbij de gevolgen niet zelden heel ernstig zijn. Daarom is een nieuwe Britse studie erg belangrijk. Met behulp van drie specifieke biomarkers konden de onderzoekers het risico op onder meer hartaanvallen en beroertes voor de komende dertig jaar voorspellen.
De wetenschappers van het Brigham and Women’s Hospital deden baanbrekend onderzoek onder bijna 28.000 gezonde Amerikaanse vrouwen. Met een bloedtest maten ze bij hen drie markers met de ingewikkelde namen ‘ultrasensitieve C-reactief proteïne’, oftewel hsCRP, een marker om vaatontstekingen te meten, ‘lage dichtheid lipoproteïne-cholesterol’, beter bekend als LDL-C of slecht cholesterol, en ze keken naar ‘lipoproteïne(a)’, of Lp(a), een eiwit dat vetten vervoert in het bloed. Deze drie waardes bleken heel goed te kunnen voorspellen hoe groot het risico op hart- en vaatziekten is over een ongekend lange opvolgperiode van dertig jaar.
Meten = weten
“Artsen kunnen niet behandelen wat ze niet meten”, zegt hoofdonderzoeker Paul Ridker, van het Brigham and Women’s Hospital. “Om de beste zorg te bieden aan onze patiënten, is het belangrijk om te screenen op ontstekingen, cholesterol en lipoproteïne(a), en we hebben dat nu nodig. Zo kunnen we onze behandelingen richten op de specifieke biologische behoeften van individuele patiënten, wat er eindelijk voor zorgt dat we echt gepersonaliseerde preventieve zorg kunnen bieden.”
Extreem grote studie
Het onderzoeksteam analyseerde gegevens van de Amerikaanse Women’s Health Study (WHS). Ze begonnen in 1993 en volgden sindsdien vrouwelijke zorgmedewerkers van 45 jaar en ouder. Bij hun deelname aan de WHS werden de hsCRP-, LDL-C- en Lp(a)-waarden van de vrouwen gemeten met een bloedtest. Het eindpunt van de studie was een eerste ernstige cardiovasculaire gebeurtenis, zoals een hartaanval, een bypassoperatie, beroerte of overlijden door hart- en vaatziekten.
Enorm risico
Om elke marker afzonderlijk en het gecombineerde effect van verhoogde niveaus van twee of drie markers te beoordelen, verdeelden de onderzoekers de deelnemers in vijf groepen, variërend van de hoogste tot de laagste levels van de markers. En de resultaten logen er niet om: de onderzoekers ontdekten dat vrouwen met de hoogste niveaus van hsCRP een 70 procent groter risico liepen op een grote cardiovasculaire gebeurtenis. Deelnemers met de hoogste niveaus van LDL-C hadden een 36 procent groter risico en vrouwen met de hoogste niveaus van Lp(a) liepen 33 procent meer kans op ernstige hart- en vaatproblemen.
Hoewel hsCRP de sterkste van de drie biomarkers was, waren ze allemaal van groot belang. Vrouwen met verhoogde niveaus van alle drie de markers hadden 2,6 keer meer kans op ernstige hart- en vaatproblemen. Dit verband was nog sterker voor beroertes: vrouwen met de meest verhoogde niveaus hadden 3,7 keer meer kans op een beroerte in de komende 30 jaar.
“Deze gegevens zouden een wake-upcall moeten zijn voor vrouwen”, zegt medeonderzoeker Julie Buring van Brigham. “Wachten tot vrouwen in de zestig of zeventig zijn om te beginnen met de preventie van hartaanvallen en beroertes is vragen om problemen.”
Gezonder leven
Het zal geen verrassing zijn dat een gezonde leefstijl veel problemen kan oplossen. Alle drie de bloedwaardes zijn te verbeteren door gezonder te leven, eventueel in combinatie met medicijnen. Meerdere studies hebben al aangetoond dat het verlagen van cholesterol en ontstekingen het risico op hartaanvallen en beroertes aanzienlijk vermindert. Daarnaast worden verschillende nieuwe medicijnen die Lp(a) verlagen, evenals ontstekingsremmers getest om te zien of die ook een positief effect hebben op de kans op hart- en vaatziektes.
Maar de nieuwe studie is vooral een pleidooi voor meer preventie, die op jongere leeftijd moet beginnen, vooral bij vrouwen, bij wie hart- en vaatziekten nog te vaak te laat worden opgemerkt en behandeld. “Hoewel we ons nog steeds moeten richten op belangrijke leefstijlfactoren zoals voeding, lichaamsbeweging en stoppen met roken, zal de toekomst van preventie duidelijk bestaan uit gecombineerde behandelingen, die zich richten op het verminderen van ontstekingen en Lp(a), naast cholesterol”, besluit Ridker.
