Veel groente en fruit eten, genoeg bewegen, we weten allemaal best dat we er zelf wat aan kunnen doen om gezond oud te worden. Maar niet vaak is het zo een-op-een aan elkaar gelinkt als in een nieuwe Amerikaanse studie: wie gezond leeft, kan zomaar zes jaar van zijn biologische leeftijd afhalen.
Maar wat is gezond leven en wat houdt die biologische leeftijd nu precies in? Het antwoord op die eerste vraag is simpel: de Amerikaanse Hartstichting hanteert een richtlijn, die Life’s Essential 8 wordt genoemd, oftewel acht gezonde gewoonten, die goed zijn voor hart en vaten. We sommen ze hier even op: eet gezond, dus met voldoende groente, fruit en volkoren producten, noten en magere eiwitten; beweeg genoeg, dat wil zeggen 2,5 uur gematigd intensieve of 75 minuten intensieve beweging per week; rook niet; slaap genoeg, zeven tot negen uur per nacht; houd een gezond gewicht, dus een bmi van maximaal 25; houd je cholesterol onder controle; let op je bloedsuikerspiegel en zorg dat je bloeddruk binnen de marges blijft. Op deze manier houd je de gezondheid van je hart en bloedvaten in orde en win je dus veel gezonde levensjaren is het idee.
Veroudering van je lichaam
De biologische leeftijd wordt ook wel fenotypische leeftijd genoemd. Waar je kalenderleeftijd inderdaad, zoals ze weleens zeggen, ‘maar een getal’ is, is je fenotypische leeftijd een betere maatstaf voor de werkelijke leeftijd van je lichaam. Daarvoor wordt gekeken naar negen bloedmarkers voor onder meer je stofwisseling, ontstekingsniveaus en orgaanfuncties. Als je fenotypische leeftijd hoger is dan je echte leeftijd is er dus sprake van een versnelde veroudering.
“Wij ontdekten dat een betere hart- en vaatgezondheid gelinkt is aan een minder snelle biologische veroudering, gekeken naar de fenotypische leeftijd. Daarbij geldt ook: als de hartgezondheid verbetert, vertraagt de biologische veroudering”, zegt onderzoeker Nour Makarem van Columbia University. “De fenotypische leeftijd is een praktische manier om het verouderingsproces van ons lichaam te beoordelen en een goede voorspeller van het toekomstige risico op ziekte en dood.”
Lagere biologische leeftijd
En dus besloten de onderzoekers de fenotypische leeftijd te berekenen van meer dan 6500 volwassenen van gemiddeld 47 jaar oud, die tussen 2015 en 2018 deelnamen aan een nationaal gezondheidsonderzoek. De resultaten waren klip en klaar: mensen die hoog scoorden op Life’s Essential 8 en die dus een goede hart- en vaatgezondheid hadden, waren fysiek jonger dan hun kalenderleeftijd en degenen met een lage score hadden juist een hogere fenotypische leeftijd dan je zou verwachten. Zo waren degenen met een goede hart- en vaatgezondheid in werkelijkheid 41 jaar, terwijl hun gemiddelde biologische leeftijd maar 36 was. En andersom gold ook: de mensen die laag scoorden op de kenmerken voor een goede cardiovasculaire gezondheid waren biologisch gezien geen 53, zoals in hun paspoort staat, maar 57 jaar.
Nadat gecorrigeerd was voor sociale, economische en demografische factoren bleef overeind dat degenen die in de hoogste categorie scoorden op Life’s Essential 8 biologisch gezien zes jaar jonger waren dan hun kalenderleeftijd, vergeleken met de laagste scores op de schaal voor hartgezondheid.
Een beperking van de studie is overigens wel dat de hart- en vaatgezondheid maar op één moment is gemeten. Het is dus onduidelijk wat het effect is van veranderingen in cardiovasculaire gezondheid en de mate waarin de fenotypische leeftijd in de loop der jaren kan veranderen.
Het nut van gezond leven
Desalniettemin helpt het volgens Makarem enorm om je beter te houden aan alle Life’s Essential 8-kenmerken. “Daarmee verbeter je de hart- en vaatgezondheid en kun je het verouderingsproces van je lichaam vertragen. Een lagere biologische leeftijd wordt niet alleen in verband gebracht met een lager risico op hart- en vaatziekten, maar het leidt ook tot een langer leven en een kleinere kans op overlijden in het algemeen”, aldus de onderzoeker.
De studie bevestigt nog maar eens het nut van gezond leven. “Deze bevindingen helpen ons om het verband te begrijpen tussen de chronologische leeftijd en de biologische leeftijd en maken duidelijk hoe gezonde leefstijlgewoontes ons kunnen helpen om langer te leven. Iedereen wil graag langer leven, en nog belangrijker, we willen langer gezónd leven, zodat we echt kunnen genieten en zo lang mogelijk een goede kwaliteit van leven hebben”, zegt professor Donald Lloyd-Jones van Northwestern University tot besluit.
