Nieuwe obesitasmedicijnen, gedurfde ruimtemissies en ambitieuze klimaatactie: dit zijn de ontwikkelingen die de wetenschap in 2025 zullen vormgeven.
Het nieuwe jaar is nu officieel van start! Maar wat staat ons op wetenschappelijk gebied eigenlijk allemaal te wachten? Heel wat boeiende ontwikkelingen, dat is zeker. Blik je mee vooruit?
Wondermiddelen voor gewichtsverlies
Na de doorbraak van het afslankmiddel Wegovy (semaglutide) en andere GLP-1 agonisten, belooft 2025 een spannend jaar te worden voor nieuwe behandelingen tegen obesitas. Het farmaceutische bedrijf Eli Lilly test momenteel de orale pil orforglipron in een fase III-studie. Ze onderzoeken daarbij onder meer de veiligheid op lange termijn bij mensen met diabetes type 2. De resultaten daarvan worden dit jaar verwacht. Dit medicijn is eenvoudiger te produceren en mogelijk goedkoper dan bestaande behandelingen.
Maar er staan nog meer veelbelovende obesitasmedicijnen op de planning. Eli Lilly blijft in 2025 namelijk ook nog volop testen met hun veelbelovende medicijn retatrutide. De resultaten uit de fase II-studie waren spectaculair: deelnemers die de hoogste dosis kregen, verloren in 11 maanden maar liefst 24,2 procent van hun gewicht, terwijl huidige medicijnen meestal rond de 15 tot 20 procent zitten. Ondertussen werkt Amgen uit Thousand Oaks, Californië, aan een fase III-studie voor maritide, een maandelijks in te nemen medicijn dat gericht is op bloedsuikercontrole en metabolisme. Spannende vooruitzichten dus in de strijd tegen obesitas.
Onderzoekers zullen daarnaast blijven onderzoeken hoe GLP-1 agonisten mogelijk kunnen helpen bij de behandeling van andere aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson, Alzheimer en verslaving.
Pandemie
In maart 2025 is het vijf jaar geleden dat de COVID-19-pandemie de wereld op zijn kop zette, miljoenen levens eiste, wereldwijde lockdowns veroorzaakte en de razendsnelle ontwikkeling van vaccins in gang zette. Om een soortgelijke ramp te voorkomen, werken onderzoekers wereldwijd samen aan een betere voorbereiding op een mogelijk volgende pandemie. De WHO haalde haar oorspronkelijke deadline van juni 2024 niet voor het goedkeuren van een wereldwijd pandemieverdrag, vanwege onenigheid over het delen van gegevens van ziekteverwekkers en de hulp aan lage- en middeninkomenslanden. De tekst van de overeenkomst moet nu tegen mei 2025 klaar zijn.
Deeltjesonderzoek
Daarnaast wachten deeltjesfysici in 2025 met spanning op de lancering van de European Spallation Source (ERIC) in het Zweedse Lund, na meer dan tien jaar van intensief bouwen. Deze indrukwekkende machine zal protonen tot bijna de snelheid van het licht versnellen en op een zwaarmetalen doelwit afvuren, waarmee neutronpulsen ontstaan. Wetenschappers gebruiken deze neutronen om de structuur van materialen te doorgronden.
Dit jaar zal ook de gedetailleerde haalbaarheidsstudie voor de voorgestelde supercollider van 17 miljard dollar bij CERN in Genève worden afgerond. Deze studie onderzoekt de kosten, technische uitdagingen en milieu-impact van de Future Circular Collider (FCC), die de Large Hadron Collider moet opvolgen. Het rapport zal belangrijke inzichten bieden voor de definitieve beslissing over de bouw van de 91 kilometer lange deeltjesversneller in 2028.
Gedachtenleesmachines
Maar er ligt meer in het verschiet. In 2025 wil China namelijk ook hersen-computerinterface (BCI)-technologieën testen die mogelijk kunnen concurreren met de implantaten van Elon Musk’s Neuralink. Het Chinese Ministerie van Industrie en Informatietechnologie heeft plannen om BCI-apparaten te ontwikkelen voor uiteenlopende toepassingen, van medische revalidatie tot virtual reality. Een van deze apparaten is NEO, een draadloze, minimaal invasieve BCI met acht elektroden, die wordt geplaatst over de sensomotorische cortex van de hersenen. Het doel is om handbewegingen te herstellen bij mensen met verlamming. Klinische proeven voor NEO begonnen in 2023, en de vroege resultaten zijn veelbelovend: een deelnemer met een ruggenmergblessure kon na negen maanden BCI-gebruik thuis weer zelfstandig eten, drinken en voorwerpen vasthouden. In 2025 zullen de onderzoekers grotere proeven uitvoeren.
Verkenning van het universum
2025 lijkt ook een spannend jaar te worden voor maanverkenning. In januari zal het Japanse bedrijf ispace zijn tweede poging doen met de missie Venture Moon, waarbij een lander en een micro-rover naar de maan worden gestuurd. Kort daarna zal het Amerikaanse bedrijf Intuitive Machines een lander naar de zuidpool van de maan sturen, uitgerust met een NASA-ijsboor en massaspectrometer om materiaal onder het oppervlak te onderzoeken. Bovendien zal de NASA-missie Lunar Trailblazer het maanoppervlak in kaart brengen door waterbronnen te lokaliseren vanuit een baan om de maan.
In 2025 worden bovendien twee missies gelanceerd om de zonnewind te onderzoeken – de stroom van geladen deeltjes die uit de buitenste atmosfeer van de zon komen. De SMILE-satelliet, een samenwerking tussen de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) en de Chinese Academie van Wetenschappen, gaat onderzoeken hoe de zonnewind het magnetische veld van de aarde beïnvloedt. NASA’s PUNCH-missie gaat nog verder, door 3D-beelden van de zon te maken en zo licht te werpen op de vragen die astronomen al 60 jaar bezighouden over hoe de energie van de zon het zonnestelsel binnenkomt.
Een andere missie die in 2025 van start zal gaan, is de SPHEREx-missie, een revolutionair observatorium dat de hemel in 102 kleuren in kaart zal brengen met behulp van nabij-infrarood licht. Gedurende twee jaar zal de satelliet data verzamelen over meer dan 450 miljoen sterrenstelsels en 100 miljoen sterren in onze Melkweg. Het doel? Wetenschappers helpen het mysterie van de oorsprong van het universum te ontrafelen.
Bossen vanuit de ruimte bekeken
Klimaatwetenschappers krijgen in 2025 krachtige nieuwe tools om bossen en andere natuurverschijnselen beter in kaart te brengen, dankzij de lancering van twee baanbrekende satellieten. De NISAR-missie, een samenwerking tussen NASA en de Indiase ruimtevaartorganisatie ISRO, zal elke 12 dagen bijna het gehele aardoppervlak in beeld brengen. Tegelijkertijd zal de Europese Biomass-missie, die wordt gelanceerd vanuit Frans-Guyana, radar gebruiken om de biomassa van bossen te meten en te onderzoeken hoe zij bijdragen aan de koolstofcyclus. Deze nieuwe gegevens zouden wel eens cruciaal kunnen zijn voor toekomstige discussies over het stoppen van ontbossing en markeren een nieuwe fase in klimaatonderzoek.
Amerikaanse president Donald Trump
De terugkeer van Donald Trump als president van de Verenigde Staten zou bovendien ook weleens grote gevolgen kunnen hebben voor niet alleen de Amerikaanse wetenschap, maar ook de rest van de wereld. Tijdens zijn vorige termijn trok Trump de Verenigde Staten uit het klimaatakkoord van Parijs, waarin landen zich committeerden om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 tot 2 graden Celsius boven het pre-industriële niveau. Veel wetenschappers vrezen dat hij dit opnieuw zou kunnen doen, evenals het terugdraaien van belangrijke klimaatregels voor energiecentrales en auto’s.
COP viert zijn 30-jarig bestaan
De COP30-klimaattop in november 2025 in het Braziliaanse Belém markeert het 30-jarig jubileum van de VN-klimaatbesprekingen. Landen hopen de financieringskwesties op te lossen die tijdens COP29 in 2024 niet werden afgerond. Dit omvat het veiligstellen van 300 miljard dollar per jaar aan klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden tegen 2035, het bepalen van het aandeel dat als subsidies wordt verstrekt in plaats van leningen en vaststellen waar het geld vandaan komt.
Plasticverdrag
De onderhandelingen voor een VN-plasticsverdrag gaan ook verder, nadat de laatste onderhandelingsronde in december zonder een definitieve overeenkomst eindigde. Het verdrag moet zorgen voor een wereldwijd bindend kader om de productie en het gebruik van plastic te reguleren.
Al met al belooft ook 2025 weer een spannend wetenschappelijk jaar te worden. We zien veelbelovende vooruitzichten in verschillende vakgebieden, van de ontwikkeling van nieuwe medicijnen en medische technologieën tot baanbrekende ruimtemissies en klimaatveranderingsinitiatieven. Het is afwachten hoe deze plannen zich zullen ontvouwen, maar één ding is zeker: aan ambitie zal het wetenschappers ook in 2025 in ieder geval niet ontbreken.
