De roemrijke geschiedenis van de spaceshuttle

Binnenkort gaat de allerlaatste spaceshuttle de lucht in. Tijd om de meest bijzondere momenten van de shuttle nog eens aan te stippen.

Spaceshuttle Atlantis gaat de boeken in als de allerlaatste spaceshuttle die een bezoek bracht aan het ISS. Er is al veel over gezegd en geschreven en met name bij NASA zijn de emoties door het verdwijnen van de spaceshuttle zo af en toe hoog opgelopen. Er komt een einde aan een tijdperk. Een heel bijzonder tijdperk dat heel veel hoogtepunten, maar ook enkele dieptepunten kent. Een overzicht van de roemrijke geschiedenis van de spaceshuttle.

De eerste
Op 12 april 1981 ging de allereerste spaceshuttle de lucht in. De Columbia met aan boord twee astronauten – John W. Young en Robert L. Crippen – werd vanaf Kennedy Space Center gelanceerd. Twee dagen later landt Columbia weer veilig op aarde. Het was het succesvolle begin van een hele nieuwe manier van ruimtevaart.

John W. Young en Robert L. Crippen: de astronauten die de eerste officiële vlucht in de spaceshuttle maakten. Foto: NASA.

Samen met de Russen
Een bijzonder moment in 1995: de spaceshuttle Atlantis brengt een bezoekje aan het Russische ruimtestation Mir. Zodra Atlantis zich aan Mir bevestigt, vormen de twee het langste ruimtevaartuig dat zich ooit in een baan rondom de aarde heeft bevonden. De Russen en Amerikanen doen gedurende enkele dagen samen onderzoek. Het is extra bijzonder als u bedenkt dat de Koude Oorlog nog maar relatief kort geleden ten einde is gekomen. Het contact in een baan rondom de aarde heeft dan ook zeker een symbolische betekenis. Bovendien vormt het de basis voor een veel groter project: de bouw van het internationale ruimtestation.

Nog meer eerste keren
Wie denkt dat met de eerste spaceshuttlevlucht alle nieuwigheid van de ruimtevaart af was, heeft het mis. Er kwamen nog zat momenten die de boeken ingingen als ‘de eerste keer dat…’. Zo ging in 1983 de eerste vrouw aan boord van de spaceshuttle mee. Die eer viel ten beurt aan Sally Ride. Het zou nog twaalf jaar duren voordat een vrouw het commando over een spaceshuttle zou voeren: pas in 1995 was het zover. Eileen Collins voerde missie STS-63 aan. Nadat de eerste vrouw was gelanceerd, was het later dat jaar de beurt aan de eerste Afro-Amerikaan. In 1983 schreef Guy Bluford geschiedenis door als eerste Afro-Amerikaan plaats te nemen in de spaceshuttle.

Van links naar rechts: Sally Ride, Eileen Collins en Guy Bluford. Foto's: NASA.

Natuurlijk was er ook een eerste Nederlander. Wubbo Ockels is de boeken ingegaan als de eerste Hollander die aan boord van de spaceshuttle de ruimte mocht verkennen. Hij deed dat in 1985. Echt de eerste was hij echter niet: Lodewijk van den Berg (ook wel de vergeten astronaut genoemd) uit Sluiskil (Zeeland) ging een halfjaartje eerder met de spaceshuttle mee. Dat Ockels en niet Van den Berg de boeken inging als de eerste Nederlandse astronaut komt doordat Van den Berg enige tijd voor zijn vertrek al de Amerikaanse nationaliteit had aangenomen.

Lodewijk van den Berg en Wubbo Ockels. Foto's: NASA.
Challenger
In totaal bouwde de VS vijf spaceshuttles: Columbia, Challenger, Discovery, Atlantis en Endeavour. Challenger was in eerste instantie niet bedoeld voor bemande ruimtevluchten, maar moest dienst doen als testvoertuig. In 1979 besloot NASA dit testvoertuig toch om te bouwen tot een volwaardige spaceshuttle en in 1983 ging Challenger voor het eerst de lucht in. Er zouden nog vele vluchten volgen. Tot die bewuste dag in januari 1986. Challenger, met aan boord zeven astronauten, valt 73 seconden nadat deze gelanceerd is, uiteen. De astronauten komen allemaal om het leven. Een onderzoekscommissie stelt niet lang daarna vast dat er tijdens de lancering diverse gassen en brandstoffen waren vrijgekomen. Deze zouden ervoor gezorgd hebben dat Challenger in ernstige problemen kwam.

Hubble
In 1990 mag de spaceshuttle één van de grootste en meest veelbelovende telescopen ooit in de ruimte brengen: de Hubble Space Telescope. Het is een belangrijk moment, want Hubble zal wetenschappers in de jaren die volgen heel veel informatie opleveren over de ruimte. Ook maakt de telescoop prachtige foto’s. Anno 2011 is Hubble nog steeds in leven en levert deze nog regelmatig adembenemende kiekjes af.

De ramp met Challenger. Foto: NASA.
Columbia
Het was de allereerste spaceshuttle die de lucht inging, maar de meesten herinneren zich de Columbia om andere redenen: het ongeval in 2003. Terwijl Columbia terugkeert naar de aarde gaat het goed fout. Het hitteschild van de spaceshuttle raakt beschadigd en wanneer de shuttle de atmosfeer binnen komt zetten valt deze uiteen. Alle zeven astronauten komen om het leven.

Robot
Sinds kort is het ISS altijd bewoond. En nee: er zijn geen astronauten die de aarde definitief afgezworen hebben. Het gaat om een robonaut: R2. Discovery bracht de robonaut – die ook kan twitteren – in februari van dit jaar naar het ISS. In de toekomst moeten meer van dit soort robots gebouwd worden. Ze kunnen de astronauten helpen bij allerlei lastige klussen.

In totaal hebben de vijf spaceshuttles samen totnogtoe 134 vluchten afgelegd en bijna 21.000 keer rondom de aarde gevlogen. Tijdens die vele vluchten is er uitgebreid wetenschappelijk onderzoek verricht waarmee we ook in de toekomst weer verder kunnen. De allerlaatste spaceshuttlelancering voelt voor velen als een verlies. Het is het einde van een tijdperk, maar tegelijkertijd het begin van een nieuw tijdperk: eentje waarin de private sector een kans krijgt en ruimtevaart hopelijk voor een veel grotere groep mensen tot de mogelijkheden gaat horen. Dat – samen met de roemrijke historie van de spaceshuttle – in ogenschouw nemend zouden we eigenlijk met een voorzichtige glimlach afscheid moeten kunnen nemen van NASA’s paradepaardje.

De foto bovenaan dit artikel laat de eerste spaceshuttlelancering zien. Foto: NASA.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd