De opkomst van de volgende generatie ruimtestations

Een vooruitblik op de toekomst van ruimtestations: ambitieuze projecten als Lunar Gateway en andere ruimtestations in ontwikkeling aanschouwd.

Het internationale ruimtestation ISS en het Chinese Tiangong ruimtestation vormen momenteel de kern van bemande ruimtevaart. Terwijl het ISS zijn operationele einde naar verwachting in 2030 zal naderen, staat de ruimtevaartsector op het punt een transitie door te maken naar een gedecentraliseerd netwerk van nieuwe ruimtestations…

Van de erfenis van ISS naar nieuwe ambities
Het ISS, een samenwerking van 16 deelnemende landen, heeft sinds zijn lancering enorm bijgedragen aan onze kennis van microzwaartekracht via tal van experimenten en ook op het gebied van internationale samenwerking. Tegelijkertijd markeert Tiangong de snelle opkomst van een nieuwe speler in de ruimtevaart, waarin China met ambitie een onafhankelijk platform heeft ontwikkeld en vorig jaar voltooide. Met het naderende einde van het ISS zal de ruimte in de komende decennia getuige zijn van een gedifferentieerde benadering: commerciële initiatieven en nationale projecten komen steeds meer op de voorgrond.

International Space Station, vastgelegd tijdens een extravehiculaire activiteit van NASA-astronaut Butch Wilmore, Expedition 72 Flight Engineer. Tijdens een ruimtewandeling van 5 uur en 26 minuten verzamelde Wilmore met swabs monsters van externe oppervlakken nabij ventilatieopeningen om micro-organismen op te sporen die mogelijk kunnen overleven en zich vermenigvuldigen. Het station bevindt zich doorgaans op ongeveer 410 km boven het aardoppervlak – in een circulaire baan met een inclinatie van 51,6 graden en een omlooptijd van bijna 93 minuten. Foto: NASA.
China’s Tiangong ruimtestation, gefotografeerd vanuit de Shenzhou 16 terugkeermodule op 30 oktober 2023. Het station bevindt zich doorgaans op zo’n 390 km. boven het aardoppervlak – zo’n 15 km. lager dan het ISS -, in een circulaire baan met inclinatie 41,5 graden en met een omlooptijd van iets meer dan 92 minuten. Foto: China Manned Space

Lunar Gateway: een meesterwerk in de ruimtevaart
Onder de nieuwe plannen steekt Lunar Gateway met kop en schouders boven de rest uit. Dit ruimtestation, dat in een cislunaire baan om de maan zal draaien, vormt een cruciaal knooppunt voor toekomstige maanmissies. De Lunar Gateway is ontworpen als een modulair platform dat samenwerking tussen internationale ruimteagentschappen faciliteert. Dankzij zijn strategische positie zal het een belangrijke rol spelen bij het voorbereiden van bemande missies naar Mars en daarbuiten. De infrastructuur van Gateway biedt onderdak aan geavanceerde onderzoeksapparatuur en fungeert als een tussenstation voor bemanning en vracht. Bovendien voorziet het station in mogelijkheden voor het testen van nieuwe technologieën in een omgeving die representatief is voor de diepere, interplanetaire ruimte. De gedetailleerde planning en de internationale samenwerking die aan dit project ten grondslag liggen, maken het tot een van de meest ambitieuze initiatieven in de geschiedenis van de ruimtevaart.

Artistieke impressie van de Lunar Gateway nabij de maan, met een overzicht van de verschillende modules en samenwerkende partijen die de Gateway vormen. De lancering van de eerste modules, de Power and Propulsion Element (PPE) en de Habitation and Logistics Outpost (HALO), is gepland voor 2027. De eerste bemande missie, Artemis IV, staat gepland voor september 2028, waarbij astronauten de Gateway zullen betreden en gebruiken als uitvalsbasis voor verdere maanexploratie. Afbeeldingen: NASA/ESA.

Haven-1: het commerciële laboratorium in de ruimte
Het Haven-1 station is een ander veelbelovend project dat in de nabije toekomst operationeel kan zijn. Dit platform richt zich voornamelijk op microzwaartekrachtexperimenten en commerciële toepassingen. Commerciële ruimtevaartbedrijven zien Haven-1 als een kans om een duurzame ruimte-economie te ontwikkelen. Het station biedt mogelijkheden voor zowel wetenschappelijk onderzoek als commerciële activiteiten, met een focus op kostenefficiëntie en modulariteit.

Artistieke impressie van Haven-1, het nieuwe ruimtestation van Vast. Lancering staat gepland in mei 2026 met een SpaceX Falcon 9. Het station ondersteunt 30-daagse missies voor 4 astronauten, maar is niet zelfvoorzienend en vereist daarom een externe capsule (Crew Dragon) voor levensondersteuning en langdurige operaties. Afbeelding: Vast Space
Axiom space station: commercieel en innovatief
Het Axiom Space Station vertegenwoordigt de volgende stap in commerciële ruimtestations. Ontwikkeld door particuliere ondernemingen, beoogt dit station een duurzaam alternatief te bieden voor het ISS. Met een modulair en uitbreidbaar ontwerp wil Axiom een combinatie bieden van wetenschappelijk onderzoek, commerciële experimenten en toeristische mogelijkheden. De eerste module, de Payload Power Thermal Module (PPTM), staat gepland voor lancering in 2027 en zal aanvankelijk aan het ISS worden gekoppeld. Na de lancering van de Habitat One (Hab-1) module en de loskoppeling van het ISS in 2028, zal het station zelfstandig opereren. De uitdaging ligt in het realiseren van robuuste regelgeving en het aantrekken van internationale samenwerkingen.
Artistieke impressie van de Axiom Space Station, een commercieel ruimtestation in ontwikkeling door Axiom Space. In december 2024 kondigde Axiom aan dat, in plaats van de Axiom Orbital Segment bij het ISS te monteren, eerst de Payload Power Thermal Module wordt gelanceerd en tijdelijk aan het ISS wordt gekoppeld. Na de lancering van de Habitat One (Hab-1) module zal deze module loskoppelen en samen met Hab-1 een zelfstandig opererend ruimtestation vormen. Afbeelding: Axiom Space
Orbital Reef en Starlab: de nieuwe commerciële ecosystemen
​Naast de eerder genoemde projecten bevinden Orbital Reef en Starlab zich in de voorhoede van de commerciële ruimtevaart. Orbital Reef, een initiatief van Blue Origin en Sierra Space, wordt ondersteund door NASA en commerciële partners. Dit station is bedoeld als een ‘community’ in de ruimte waar bedrijven, onderzoekers en astronauten samenkomen. De lancering van de eerste modules staat gepland voor 2027, met als doel tegen 2030 volledig operationeel te zijn. Starlab, ontwikkeld door Nanoracks, Voyager Space en Lockheed Martin, richt zich op een breed scala aan toepassingen, van fundamenteel onderzoek tot commerciële innovatie. Dit station is ontworpen als een volwaardige ruimtehabitat en streeft naar operationele status tegen het einde van dit decennium.
Bharatiya Antariksh station en Russian Orbital service station: nationale ambities
De Indiase en Russische ruimtevaartprogramma’s zijn niet achtergebleven in de race om nieuwe ruimtestations te ontwikkelen. Het Bharatiya Antariksh Station is onderdeel van India’s ambitieuze plannen om tegen 2035 een volledig operationeel station te hebben. Met een gefaseerde opbouw, te beginnen in 2028, zal dit station bestaan uit vijf modules die gericht zijn op wetenschappelijk onderzoek en technologieontwikkeling in microzwaartekrachtomstandigheden. Het Russische Russian Orbital Service Station, daarentegen, richt zich op het controleren van een vloot van kleine satellieten en ondersteunt de groeiende commerciële en wetenschappelijke activiteiten in de ruimte, nadat samenwerking met de overige landen waaruit het ISS bestaat op een lager pitje wordt gezet en Rusland kiest voor meer autonomie over de eigen ruimtevaart activiteiten. Beide projecten onderstrepen de wereldwijde ambitie om onafhankelijk en innovatief te opereren in de ruimte.
Artistieke impressie van Bharatiya Antariksh Station, het ambitieuze Indiase ruimtestation. In juni 2024 kondigde ISRO aan dat het gedetailleerde ontwerp voor de Phase‑1 module voltooid is, met een geplande lancering op een LVM3 draagraket in 2028 voor robotische operaties. Het uiteindelijke station, dat vanaf 2035 bemand zal worden, bestaat uit vijf modules, waarbij alle modules individuele zonnepanelen dragen, met uitzondering van de gemeenschappelijke werkmodule. Afbeelding: ISRO
Artistieke impressie van Russian Orbital Service Station (ROS). In december 2024 kondigde Roscosmos-hoofd Yury Borisov aan dat bemande vluchten naar ROS vanaf 2028 zullen starten, gelijktijdig met de voltooiing van het ISS-programma. Het station opereert op 400 km hoogte in een nabij polaire, zonsynchrone baan, ideaal voor continue monitoring van de aarde, met bijzondere aandacht voor de arctische regio’s. In tegenstelling tot het continu bemande ISS, wordt ROS hoofdzakelijk automatisch bediend en slechts periodiek bezocht door kosmonauten voor het installeren van nieuwe componenten, onderhoud en wetenschappelijke experimenten, waarmee stralingsdoses worden beperkt. Afbeelding: Roscosmos
De toekomst van ruimtestations markeert een spannende overgang van traditionele, internationale samenwerkingsprojecten zoals het ISS, naar een divers landschap waarin zowel commerciële als nationale initiatieven floreren. De Lunar Gateway steekt er als een technisch en strategisch hoogstandje bovenuit, terwijl projecten als Haven-1, Axiom, Orbital Reef, Starlab, Bharatiya Antariksh Station en Russian Orbital Service Station de weg banen naar een nieuwe ruimte-economie en ruimtevaart landschap. Deze ontwikkeling belooft niet alleen een vernieuwde en veelzijdiger aanpak in ruimtemissies, maar ook een rijkdom aan wetenschappelijke inzichten en technologische innovaties, die de grenzen van de ruimtevaart opnieuw zullen definiëren.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd