De belangrijkste oorzaak van deze verwoesting lijkt brand te zijn.
Ondertussen is het al meer dan twee jaar oorlog in Oekraïne. Het heeft geleid tot het verlies van duizenden mensenlevens en verwoestingen van steden en dorpen. Miljoenen mensen zijn ontheemd, gedwongen om hun huizen te verlaten en te vluchten voor geweld. Het conflict heeft de economie van het land zwaar getroffen, de infrastructuur is grotendeels beschadigd en de sociale impact is enorm. Maar alsof dat nog niet genoeg is, toont nieuw onderzoek nu aan dat de oorlog – overigens niet heel verrassend – ook ernstige gevolgen heeft voor het milieu.
Bossen
In de studie bogen onderzoekers zich over satellietbeelden van conflictgebieden en koppelden deze aan een kunstmatig intelligent systeem dat gebruikmaakt van machine learning. En uit de bevindingen blijkt dat in de eerste twee jaar van de oorlog in Oekraïne, van 2022 tot 2023, bijna 1.600 vierkante kilometer bos verloren is gegaan.
Schade
De resultaten tonen aan hoe ver de gevolgen van de oorlog reiken. “Naast het tragische verlies van mensenlevens, heeft de oorlog in Oekraïne ook zware schade aan het milieu aangericht, beginnend met de vernietiging van uitgestrekte bossen”, zegt onderzoeksleider Roberto Cazzolla Gatti. “De impact op biodiversiteit en belangrijke ecosysteemprocessen, zoals waterzuivering, bodemvorming en klimaatregulatie, is moeilijk precies in kaart te brengen.”
Verloren gebieden
Volgens het analysesysteem dat door de onderzoekers werd ontwikkeld, verloor Oekraïne in 2022 808 vierkante kilometer bos en in 2023 nog eens 772 vierkante kilometer. Dit gebeurde vooral in door oorlog verwoeste gebieden: 180 vierkante kilometer in Oblast Donetsk, 181 vierkante kilometer in Oblast Charkov, 214 vierkante kilometer in Oblast Cherson, 268 vierkante kilometer in Oblast Kiev en 195 vierkante kilometer in Oblast Loehansk.
Brand
Onderzoekers denken dat brand de voornaamste oorzaak is van het bosverlies. In maart 2022 werden bijvoorbeeld veel bosbranden waargenomen in de Oblast Cherson, waarbij Russische troepen pogingen om de vlammen te blussen, belemmerden. Ook het ecologisch waardevolle schiereiland Kinboern, in het zuiden van de oblast Mykolajiv, is een voorbeeld: naar schatting hebben branden tussen de 20 en 30 procent van het gebied verwoest, dat nu in handen is van het Russische leger.
De vernietiging van bossen is niet de enige milieuschade die de oorlog heeft veroorzaakt. Recent onderzoek heeft aangetoond dat de oorlog ook heeft bijgedragen aan een stijging van de CO2-uitstoot. Na de Russische invasie in februari 2022 verbood Rusland westerse luchtvaartmaatschappijen om over zijn grondgebied te vliegen, wat leidde tot aanzienlijke omleidingen van vluchten tussen Europa, Oost-Azië en Noord-Amerika. Hierdoor moesten dagelijks ongeveer 1.100 vluchten langere routes nemen, wat resulteerde in een gemiddelde toename van 13 procent in brandstofverbruik in 2023. Deze extra afstand leidde tot een flinke stijging in de uitstoot van CO2, met maar liefst 8,2 miljoen ton extra uitstoot in 2023.
Het herstel van deze schade zal aanzienlijke inspanningen vergen. “Wanneer de oorlog voorbij is, zal er een dringende behoefte zijn aan krachtig en effectief milieubeleid om het verlies van biodiversiteit te stoppen, herbebossing te stimuleren en ecosystemen te herstellen”, zegt onderzoeker Cazzolla Gatti. “Herbeboste gebieden kunnen helpen bij het creëren van ecologische humanitaire corridors en bijdragen aan demilitarisatie, waardoor bufferzones ontstaan die vrede kunnen bevorderen en behouden.”
