Het is dag 1087 van de oorlog in Oekraïne en het menselijk leed is met geen pen te beschrijven. Maar ook het klimaat krijgt een flinke optater door het bloedige conflict in Oost-Europa. Zo verbruikten vliegtuigen in 2023 gemiddeld 13 procent meer brandstof doordat ze langere routes vlogen.
Dat blijkt uit een Britse studie die de University of Reading deze week publiceerde. Na de Russische invasie in februari 2022 verbood Rusland westerse luchtvaartmaatschappijen om over het land te vliegen. Daardoor zijn de routes tussen Europa en Oost-Azië en de routes tussen Noord-Amerika en Oost-Azië flink omgeleid.
Omvliegen via Noordpool
Voor vluchten tussen Europa en Azië steeg het brandstofgebruik met 14,8 procent. Tussen Noord-Amerika en Azië ging het om een toename van 9,8 procent. Professor Nicolas Bellouin van de University of Reading legt uit: “Na de invasie vlogen er minder toestellen tussen westerse landen en Oost-Azië, omdat luchtvaartmaatschappijen hun routes moesten aanpassen. Later gingen die vluchten weer van start, maar met flinke omwegen, onder Rusland door of over de Noordpool.” Door het gesloten Russische luchtruim gaat er dus veel extra kerosine doorheen.
Miljoenen tonnen extra CO₂-uitstoot
Elke dag moeten ongeveer 1100 vluchten een langere route nemen. “De extra afstand die deze vliegtuigen afleggen, zorgt voor een flinke toename van de uitstoot”, zegt Bellouin. “In 2023 zorgden deze omwegen voor maar liefst 8,2 miljoen ton extra CO2-uitstoot.”
Het onderzoeksteam gebruikte vluchtgegevens en geavanceerde computermodellen om het extra brandstofverbruik te berekenen. Ze hielden hierbij onder meer rekening met de atmosferische circulatie. Dergelijke windpatronen hebben een grote invloed op de hoeveelheid kerosine die nodig is om van A naar B te vliegen.
Omvliegen door andere conflicten
Niet alleen de oorlog in Oekraïne dwingt vliegtuigen tot langere vliegroutes. Ook boven Libië, Syrië en Jemen is het luchtruim deels gesloten door conflicten. In deze gebieden moeten dagelijks tussen de zestig en honderd vliegtuigen omvliegen, vanwege de politieke onrust.
Bellouin en zijn team hebben berekend dat vliegtuigen die Libië vermijden, gemiddeld 2,7 procent meer brandstof verbruiken. Voor Syrië is dat 2,9 procent en voor Jemen 4,3 procent. Omdat deze conflicten minder vluchten treffen en de omwegen korter zijn, blijft hun effect op de totale CO2-uitstoot van de luchtvaart beperkt tot minder dan 0,2 procent.
Maar de oorlog in Oekraïne heeft dus wel een flinke impact. Zolang al die vliegtuigen moeten omvliegen zijn de klimaatdoelen nog moeilijker te halen.
