Voor het zesde jaar op rij valt de warmte-inhoud van de oceaan recordbrekend hoog uit.
Dat schrijven onderzoekers in het blad Advances in Atmospheric Sciences. Ze baseren zich op data van Chinese en Amerikaanse onderzoeksinstituten die de warmte-inhoud van de oceanen (zie kader hieronder) al sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw monitoren en analyseren.
De aarde warmt op. En nergens wordt dat duidelijker gevoeld dan in de oceanen. “Meer dan negentig procent van de hitte ten gevolge van de opwarming van de aarde wordt in de oceanen opgeslagen,” aldus onderzoeker Lijing Cheng. “En dat veroorzaakt opwarming van de oceanen.” Wetenschappers houden die opwarming van de oceanen al decennialang nauwlettend in de gaten door temperatuurmetingen uit te voeren in de bovenste waterlaag (tot zo’n 2000 meter diep), dit omdat het leeuwendeel van de warmte aan het oppervlak wordt geabsorbeerd. De totale hoeveelheid warmte die de oceanen opnemen wordt de warmte-inhoud van de oceanen genoemd en uitgedrukt in zettajoules.
Nog niet zo lang geleden – in 2020 – werd in de bovenste 2000 meter van de oceanen wereldwijd de hoogste temperatuur sinds 1955 gemeten. In dat jaar absorbeerden de oceanen 20 zettajoules. Die hoeveelheid warmte is vergelijkbaar met de hitte die vrijkomt als 630 miljard föhns een jaar lang 24 uur per dag staan te blazen. Maar dat record uit 2020 heeft niet lang stand gehouden. Want de meest recente data wijzen nu uit dat de oceanen in 2021 nog eens 14 zettajoules meer opnamen dan in 2020. “De warmte-inhoud van de oceanen blijft wereldwijd toenemen,” zo stelt onderzoeker Kevin Trenberth.
Klimaatverandering
En dat is maar op één manier te verklaren: door de antropogene – oftewel door mensen ingegeven – klimaatverandering. Want hoewel ook natuurlijke variaties – zoals La Niña en El Niño – hun stempel kunnen drukken op de temperatuur en warmte-inhoud van een oceaan kunnen ze de significante oceaanopwarming die onderzoekers wereldwijd en jaren op rij zien, onmogelijk verklaren. “Onze studie laat zien dat de opwarming van de oceaan het resultaat is van aan mensen gerelateerde veranderingen in de samenstelling van de atmosfeer,” aldus Cheng.
Gevolgen
En die enorme opname van warmte gaat de oceanen niet in de koude kleren zitten. “Als de oceaan opwarmt, zet het water uit en stijgt de zeespiegel. En warmere oceanen genereren ook krachtigere stormen en orkanen.” Daarnaast ontstaan er vaker hittegolven in zee die verstrekkende gevolgen hebben voor de organismen die in de oceaanwateren leven.
Daarnaast is er ook sprake van een feedbackproces, waarbij de door klimaatverandering ingegeven opwarming van de oceaan ook weer invloed heeft op klimaatverandering zelf. “Naast warmte absorbeert de oceaan op dit moment ook 20 tot 30 procent van onze CO2-uitstoot,” aldus Cheng. “Maar de opwarming van de oceaan zorgt ervoor dat de oceaan minder efficiënt koolstof opneemt en er meer koolstofdioxide in de atmosfeer blijft.” Het is voor wetenschappers nóg een goede reden om de opwarming van de oceanen goed te monitoren én het verband tussen die opwarming en koolstofopname helder te krijgen. Want alleen zo kunnen ze beter voorspellen hoe de atmosfeer en oceanen en daarmee ook ons klimaat op onze toekomstige (gereduceerde) uitstoot gaan reageren. “Tot we op netto nul emissie uitkomen zal de opwarming doorgaan en zal de warmte-inhoud van de oceanen records blijven breken,” aldus onderzoeker Michael Mann. “We moeten ons meer bewust zijn van de oceanen en ze beter gaan begrijpen om klimaatverandering te lijf te gaan.”
Het nieuws dat de warmte-inhoud van de oceanen een nieuw record heeft bereikt, volgt een dag na het nieuws dat 2021 het op vier na warmste jaar ooit gemeten was. De gemiddelde temperatuur lag in 2021 wereldwijd 1,1-1,2 graden Celsius hoger dan in de preïndustriële periode tussen 1850 en 1900. Nu de cijfers van 2021 bekend en verwerkt zijn, blijkt bovendien dat de 7 warmste jaren ooit gemeten ook de 7 meest recente jaren zijn.
