Het is tijd om afscheid te nemen van de populaire overtuiging dat linkshandigen creatiever zijn dan hun rechtshandige tegenhangers. Een flinke zoektocht naar wetenschappelijk bewijs voor de aanname dat linkshandigen een creatievere geest bezitten, is namelijk op niets uitgelopen.
Het valt niet mee om linkshandig te zijn in een voor rechtshandigen ingerichte wereld. Vraag maar aan degenen die vroeger op de basisschool met een vulpen moesten schrijven – en daar een schrift vol vlekken aan overhielden. Of – voor de ouderen onder ons – door een met een lineaal gewapende meester of juf op straffe van een tik op de linkerhand, gedwongen werden om met rechts te schrijven. Schrale troost: die linkshandigheid zou ook voordelen hebben. Zo werd jarenlang aangenomen dat linkshandigen creatiever zijn dan rechtshandigen. Maar ook dat lijkt hen nu te worden afgenomen; nieuw onderzoek onthult namelijk dat er helemaal geen wetenschappelijk bewijs is dat linkshandigen veel creatiever zijn.
Onderzoek
Dat schrijven onderzoekers in het blad Psychonomic Bulletin and Review. Ze baseren zich op een analyse van eerder verschenen, relevante studies. “De data onderschrijven het veronderstelde voordeel dat linkshandigen op het gebied van creatief denken zouden hebben, niet,” zo concludeert onderzoeker Daniel Casasanto.
Verrassend
Het is best verrassend. Want linkshandigheid wordt vaak in verband gebracht met een grotere creativiteit. Ook door wetenschappers. Er zijn namelijk ook wel wetenschappelijke redenen te bedenken voor het idee dat linkshandigen creatiever zijn. Zo wordt divergent denken – het vermogen om in korte tijd heel veel mogelijke oplossingen voor een probleem te bedenken en daarbij onverwachte verbanden te leggen – sterker ondersteund door de rechterhersenhelft. En eerder onderzoek toonde aan dat mensen beter in staat zijn tot divergent denken als ze kort daarvoor enige tijd met hun linkerhand in een bal hebben geknepen. Het suggereerde dat motorische activiteit – aangestuurd vanuit de rechterhersenhelft – nabijgelegen hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor creativiteit kunnen stimuleren. En als dat zo is, zo redeneerden onderzoekers, zou het kunnen dat linkshandigen eigenlijk hun hele leven dit experiment herhalen. En dus elke keer als ze met de linkerhand een voorwerp oppakken, hun creativiteit een impuls geven.
Niet creatiever
Maar het nieuwe onderzoek van Casasanto veegt die redeneringen dus van tafel. Een analyse van zo’n zeventien eerder uitgevoerde en voor dit onderwerp relevante studies onthult namelijk dat er geen aanwijzingen zijn dat linkshandigen creatievere denkers zijn. “Als je de hele literatuur bekijkt, wordt de bewering dat linkshandigen creatiever zijn, simpelweg niet onderschreven,” stelt Casasanto.
Beroepen en handvoorkeur
Het onderzoek onthult wel dat linkshandigen oververtegenwoordigd zijn onder kunstenaars en musici – maar niet, zoals wel vaak wordt gedacht, onder architecten. Zo op het eerste gezicht zou dat erop kunnen wijzen dat linkshandigen wél creatiever zijn dan hun rechtshandige tegenhangers. Maar dat effect verdwijnt als sneeuw voor de zon als we naar een breder scala aan beroepen gaan kijken, zo tonen de wetenschappers aan. Voor dit deel van het onderzoek benutten de wetenschappers gegevens uit Amerikaanse overheidsenquêtes over handvoorkeur en beroepen. De enquêtes waren ingevuld door bijna 12.000 mensen, werkzaam in meer dan 770 verschillende beroepen, die gerangschikt waren op basis van de creativiteit die elk beroep vereiste. Een analyse van deze data onthult dat wanneer het volledige scala aan beroepen wordt bekeken, linkshandigen juist ondervertegenwoordigd blijken te zijn in de beroepen die de meeste creativiteit vereisen. “Linkshandigen en mensen met een gemengde handvoorkeur zijn misschien oververtegenwoordigd in kunst en muziek, maar in creatieve beroepen in het algemeen zijn ze juist ondervertegenwoordigd,” zo concluderen de wetenschappers in hun studie.
Zeldzaamheid
Kortom: Casasanto en collega’s hebben geen bewijs kunnen vinden dat linkshandigen inderdaad creatiever zijn dan rechtshandigen. Maar ondertussen geloven zowel links- als rechtshandigen wél dat linkshandigen creatiever zijn, zo is eveneens in de studie te lezen. Het roept de vraag op waar die hardnekkige mythe toch vandaan komt. Daar hebben de onderzoekers wel ideeën over. Zo vloeit het mogelijk voort uit de redenering dat linkshandigen, net als creatieve genieën, tamelijk zeldzaam zijn en dat het ene het andere misschien verklaart.
Wat daarnaast ook niet helpt, is dat mensen vaak sterk geneigd zijn om selectief om te gaan met statistieken en er niet voor terugdeinzen om het idee dat linkshandigen creatiever zijn te onderbouwen met selectief gekozen, kleine of bevooroordeelde studies. Denk dan bijvoorbeeld aan de onderzoeken waaruit blijkt dat linkshandigen beter vertegenwoordigd zijn onder kunstenaars en muzikanten. “De focus op deze twee creatieve beroepen waarin linkshandigen oververtegenwoordigd zijn (…) is een veelvoorkomende en verleidelijke statistische fout die mensen voortdurend maken,” legt Casasanto uit. “Mensen gaan dan generaliseren: er zijn zoveel linkshandige kunstenaars en musici, dus linkshandigen moeten wel creatiever zijn. Maar als je een onbevooroordeeld onderzoek doet onder veel verschillende beroepen, verdwijnt dit schijnbare overwicht van linkshandigen.”
