De Waddenzee, al sinds 2009 UNESCO-werelderfgoed, wordt helaas niet goed beschermd blijkt uit onderzoek naar de onderwaternatuur. In het bijzonder onderzochten de wetenschappers de diertjes die leven in, op en vlak boven de bodem.
De kern van het probleem is dat er op dit moment geen goede strategie bestaat voor de bescherming van de Waddenzee, met als doel ecologische hotspots te behouden en tot bloei te laten komen.
Veel mensen kennen de Waddenzee als een plek waar miljoenen trekvogels jaarlijks langskomen, waar vogels wonen en waar zeehonden te vinden zijn. De reden dat al deze dieren hier leven of langskomen, is het voedsel. Dit voedsel bestaat vaak uit kleinere, minder zichtbare organismen, de zogenaamde bentische fauna. Deze fauna leeft in de bentische zone, dat wil zeggen:op, rond en in de zeebodem. Hier leven allerlei organismen, zoals kreeftjes, schelpdieren, wormen, zeesterren, pieren en sponzen. Deze soorten zijn heel belangrijk in de voedselketen. Vissen, vogels en zeezoogdieren zoals zeehonden en bruinvissen, leven van die organismen.
Zeereservaat
Nu blijkt dat slechts tien procent van het onderwaterdeel van het Waddengebied zo goed beschermd wordt dat het de naam zeereservaat of Marine Protected Area (MPA) mag dragen. Slechts twee procent van het gebied is helemaal vrij van menselijke verstoring. Door dit gebrek aa bescherming kunnen we eigenlijk helemaal niet weten hoe rijk de Waddenzee aan leven zou kunnen zijn, schrijven onderzoekers van het NIOZ en de Rijksuniversiteit Groningen in een artikel in People and Nature.
Het probleem van de gebrekkige bescherming ligt vooral in slecht afgebakende gebieden: er is veel overlap tussen zones. Denk aan plekken waar wel mensen mogen komen en waar heel veel bodemleven is, en aan plekken die afgesloten zijn voor mensen, maar waar slechts weinig bodemleven voorkomt. Het blijkt namelijk dat de hotspots van bodemleven vaak niet in goed beschermde zones liggen.
Op de plekken waar menselijke activiteit is toegestaan, vinden weer allerlei activiteiten plaats, zoals vissen met trawlers (netten slepen over de bodem) of andere activiteiten die het bodemleven schaden.
De reden dat de onderzoekers naar het kleine bodemleven keken, is dat deze organismen erg gevoelig zijn voor allerlei veranderingen in hun omgeving. Daarmee zijn deze diertjes belangrijke graadmeters voor de kwaliteit van het ecosysteem.
Roep om betere planning
De studie laat vooral zien dat het heel belangrijk is beter strategisch te plannen waar zeereservaten aan te wijzen. Het beste zou zijn om die reservaten te kiezen op plekken waar een hoge ecologische waarde is, de ecologische hotspots waar veel bodemleven is.
Daarnaast is de hoop dat de zogenaamde coldspots, plekken met weinig leven, misschien ook kunnen herstellen door betere bescherming.
Het onderzoek laat zien dat goede planning en strategie onmisbaar zijn bij het beheer van mariene natuurgebieden. Beleid en maatregelen moeten beter op elkaar worden afgestemd.
