Op deze nieuwe foto van de James Webb-telescoop staat sterrenstelsel Messier 106 centraal, ook bekend als NGC 4258. Dit spiraalvormige stelsel is een van de helderste en dichtstbijzijnde in het sterrenbeeld Jachthonden en bevindt zich slechts een ‘schamele’ 23 miljoen lichtjaren hiervandaan.
De opmerkelijk actieve kern van dit sterrenstelsel maakt de centrumregio M106 bijzonder interessant voor astronomen, ook omdat er meerdere supernova’s zijn waargenomen – in 1981 en 2014.
In het hart van dit sterrenstelsel bevindt zich, zoals in de meeste spiraalstelsels, een superzwaar zwart gat, maar dit exemplaar is bijzonder actief. In tegenstelling tot het zwarte gat in het centrum van onze Melkweg die sporadisch gas opzuigt, is het zwarte gat in Messier 106 constant bezig met het opslokken van materie. Terwijl het gas naar het zwarte gat toe cirkelt, warmt het op en zendt het krachtige straling uit.
De foto die Webb maakte van het centrum van sterrenstelsel M106 toont deze processen in detail:
Vanuit het hart van dit spiraalvormige sterrenstelsel schijnt een felle, blauwwitte gloed. De blauwe gebieden in deze afbeelding weerspiegelen de sterverdeling. Door de gloed heen zijn er ook verder gelegen sterrenstelsels te zien. De armen van het sterrenstelsel zijn te zien als brede, kronkelende banen van gloeiend gas en stof, gekleurd in rood en oranje. De oranje gebieden geven warmer stof aan en de rodere tinten vertegenwoordigen kouder stof. Tot slot zijn er twee extra spiraalarmen te zien in het groen.
Deze extra armen zijn bijzonder: ze zijn wél zichtbaar in radio- en röntgengolflengten, maar niet stralend in zichtbaar licht. In tegenstelling tot de normale armen, zijn deze samengesteld uit heet gas in plaats van gevormde sterren. Astronomen denken dat deze extra armen het gevolg zijn van de activiteit van het zwarte gat, waarschijnlijk veroorzaakt door uitstromend materiaal dat wordt geproduceerd door het gewelddadige omwoelen van gas rond het zwarte gat.
Messier 106 blijkt een sterrenstelsel vol verrassingen. Terwijl de sterrenstelselarmen majestueus om de kern wervelen, geven de mysterieuze extra armen ons een zeldzaam inkijkje in de dynamische processen die in deze galactische kern plaatsvinden. Dit soort ontdekkingen benadrukt opnieuw hoe belangrijk moderne telescopen zoals Webb zijn om de complexe en fascinerende natuur van het universum te ontrafelen. Met elke nieuwe blik in de diepe ruimte komen we dichter bij het begrijpen van de krachten die sterrenstelsels vormen en beïnvloeden.
Klik hier om een afbeelding met hoge resolutie te downloaden van de foto van Webbs detailblik op de centrumregio van Messier 106.
De afgelopen decennia hebben ruimtetelescopen en satellieten prachtige foto’s gemaakt van nevels, sterrenstelsels, stellaire kraamkamers en planeten. Ieder weekend halen we een indrukwekkende ruimtefoto uit het archief. Genieten van alle foto’s? Bekijk ze op deze pagina.
