De huidige opwarming van de aarde is in de afgelopen 2000 jaar ongeëvenaard

Sinds het begin van de jaartelling is de aarde nog nooit zó snel en op zo’n wereldwijde schaal opgewarmd als nu.

Onze planeet is altijd onderhevig geweest aan klimaatschommelingen. Warme periodes werden in de geschiedenis van de aarde afgewisseld met koudere periodes. Toch lijkt de huidige opwarming van de aarde niet zoveel meer te maken te hebben met deze natuurlijke fluctuaties. Onderzoekers gebruikten in een nieuwe studie zeven verschillende statistische methoden om de gemiddelde wereldwijde temperatuur over de afgelopen 2000 jaar in kaart te brengen. En wat blijkt? De aarde is sinds de jaartelling nog niet zó snel en op zo’n wereldwijde schaal opgewarmd als in de tweede helft van de 20e eeuw.

Schommelingen
Klimaatschommelingen in de afgelopen twee millennia in vergelijking met de huidige klimaatverandering zijn al voor enige tijd onderwerp van discussie. In de afgelopen 2000 jaar heeft de aarde namelijk te maken gekregen met een aantal opmerkelijke periodes. Denk bijvoorbeeld aan het middeleeuws klimaatoptimum, waarin men te maken kreeg met een significant hogere temperatuur dan de voorafgaande en navolgende perioden. Tussen de vijftiende tot en met de negentiende eeuw vond bovendien de kleine ijstijd plaats: een relatief koude periode waarin de temperatuur in West-Europa gemiddeld zo’n 1 à 2 graden Celsius onder de waarden lag die tegenwoordig worden bereikt. Het is voor onderzoekers een behoorlijke uitdaging gebleken om de omvang van die perioden te bepalen en duidelijk inzicht te krijgen in de factoren die in het verleden voor klimaatschommelingen hebben gezorgd.

Temperatuurverandering
Maar onderzoekers komen nu tot een treffende conclusie. Tegen het einde van de 20e eeuw is de temperatuur met een immense snelheid en omvang omhoog geschoten, onvergelijkbaar met klimaatschommelingen in de afgelopen 2000 jaar. Het team geeft hier ook enkele voorbeelden van. In hun studie zetten ze bijvoorbeeld uiteen dat schommelingen van het klimaat vóór de 20e eeuw niet gelijktijdig over de hele wereld plaatsvonden. De laagste temperaturen sinds de jaartelling deden zich bijvoorbeeld voor in de centrale en oostelijke Stille Oceaan in de 15e eeuw, in het noordwesten van Europa en in het zuidoosten van Noord-Amerika tijdens de 17e eeuw en vervolgens op andere plekken in de 19e eeuw. Op dezelfde manier ondervond geen enkele pre-industriële periode een wereldwijde, langdurige opwarming.

IJskappen

Dat de aarde opwarmt is slecht nieuws voor veel iconische gletsjers op onze planeet. Zo blijkt uit onderzoek dat zelfs als we onze emissies terugdringen, we afscheid moeten nemen van zeker acht iconische gletsjers. Wetenschappers doen er dan ook alles aan om met nieuwe ideeën te komen om wereldwijde ijskappen van de ondergang te behoeden. Onlangs kwamen Duitse onderzoekers met een rigoureus plan om het verdwijnen van de West-Antarctische ijskap en een zeespiegelstijging van meer dan drie meter te voorkomen. Hoe? Door heuse sneeuwkanonnen.

Huidige opwarming
Maar dat zit nu wel anders. Zo blijkt dat het nu op aarde warmer is dan dat het in de 2000 voorgaande jaren is geweest, en dat voor meer dan 98 procent van onze planeet. Bovendien blijkt die opwarming nu razendsnel te gaan, in een tempo dat in de afgelopen 2000 jaar niet is geëvenaard. “De bevindingen geven ons het duidelijkste beeld tot nu toe van de snelheid en de wereldwijde omvang van de huidige klimaatverandering in vergelijking met het klimaat in de afgelopen 2000 jaar,” vat co-auteur van de studie Ben Henley samen. “Onze studie toont aan dat de snelste opwarming in de afgelopen 2000 jaar zich heeft voorgedaan tijdens, én sinds de tweede helft van de 20e eeuw. Het benadrukt het ongewone karakter van de huidige klimaatverandering.”

Mensen
Het is volgens de onderzoeker duidelijk. “Wij mensen zijn verantwoordelijk voor enorme veranderingen in het wereldwijde klimaat,” zegt Henley. Ook andere wetenschappers scharen zich aan zijn zijde. “Er is absoluut geen twijfel dat mensen het klimaat op aarde fundamenteel veranderen,” vult universitair hoofddocent Nerilie Abram aan, niet betrokken bij het onderzoek. “De studie vormt de meest uitgebreide beoordeling van het klimaat op aarde in de afgelopen 2000 jaar en laat zien hoe ongewoon het klimaat is waarin we tegenwoordig leven. De temperatuur op aarde nu, de snelheid waarmee deze toeneemt en het feit dat deze opwarming vrijwel elk deel van wereld treft is ongekend in de afgelopen 2000 jaar, en waarschijnlijk ook in de hele menselijke geschiedenis.”

Volgens de wetenschappelijke gemeenschap moet het roer om. “De zomer van 2019 op het noordelijke halfrond breekt nieuwe records in Europa, Azië en in de Verenigde Staten en stelt honderden miljoenen mensen bloot aan dodelijke hitte,” zegt onderzoeker Liz Hanna. Ook in Nederland is gisteren het hitterecord verbroken. “De bijbehorende droogte en stroomuitval verhogen de risico’s voor de menselijke gezondheid aanzienlijk.” Volgens de wetenschappers kunnen we niet langer wachten om onze CO2-uitstoot terug te dringen. Want de hoeveelheid CO2 in onze atmosfeer is op dit moment buitengewoon hoog. Dit jaar sloeg de teller om precies te zijn 415,26 ppm (deeltjes per miljoen) aan; het hoogst sinds het begin van de mensheid. We zullen alle zeilen bij moeten zetten om de doelstellingen uit het Parijsakkoord te halen en om te voorkomen dat de aarde tegen het einde van deze eeuw drie graden Celsius is opgewarmd.

Bronmateriaal

"Current climate warming is unprecedented in the last 2000 years" - The University of Melbourne (via Scimex)

Afbeelding bovenaan dit artikel: unsplash-logoJarosław Kwoczała

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd