Door erosie – die verergert door de stijgende zeespiegel – dreigt een dagje strand in de nabije toekomst een stuk lastiger te worden.
Wie een dagje strand ziet als de ultieme vorm van ontspanning, moet nu nog zijn kans grijpen. Want in de toekomst zullen zandstranden een stuk schaarser worden. Tot die conclusie komen onderzoekers in een nieuwe studie gepubliceerd in het vakblad Nature Climate Change. Het tij kan gekeerd worden, maar dan moeten we wel nu actie ondernemen.
Zandstranden
Ongeveer dertig procent van de wereldwijde kustlijn bestaat uit zandstranden. Het zijn populaire plekken voor vakantiegangers en strandliefhebbers, maar ook dieren zoals zeehonden en vogels zijn vaak op zandstranden te vinden. Bovendien dienen ze als natuurlijke ‘bufferzones’ die de kustlijn en het ecosysteem beschermen tegen golven en overstromingen. En deze taak zal met het oog op het veranderende klimaat – waarin een stijgende zeespiegel en extremere stormen een rol spelen – steeds belangrijker worden.
Onder druk
Ondanks deze belangrijke taak, staan zandstranden wereldwijd onder druk. Dat komt mede door menselijk toedoen; een situatie die kan verergeren naarmate urbanisatie en bevolkingsgroei doorzetten. Door bebouwing langs de kust wordt de natuurlijke gang van water en zand verstoord. Het betekent dat zandige kustlijnen hun vermogen verliezen om erosie op te vangen of zich te herstellen. Tegelijkertijd houden onder andere rivierdammen sediment – dat bijdraagt aan de vorming van stranden – stroomopwaarts vast. En op die manier dreigen steeds meer stranden te verdwijnen.
Verdwijnen
Op dit moment is een aanzienlijk deel van de zanderige kustlijn op aarde al aan het eroderen. Een proces dat waarschijnlijk door de stijgende zeespiegel gaat versnellen. Als dit zich onverstoord doorzet, zal tegen het einde van deze eeuw meer dan de helft van de zandstranden wereldwijd verdwenen zijn. Tot deze conclusie komen onderzoekers nadat ze satellietbeelden van de afgelopen 35 jaar analyseerden en deze vervolgens combineerden met prognoses over de verwachte zeespiegelstijging en verschillende klimaatmodellen. Afgezien van het verlies van een waardevol ecosysteem, kan het verlies aan strand ook ernstige sociaal economische gevolgen hebben, met name in armere, van toerisme afhankelijke landen. Ook kleine eilanden behoren tot de kwetsbare regio’s.
Actie
Volgens de onderzoekers kunnen we wel iets doen. Want als we de uitstoot van broeikasgassen verminderen, kan zo’n veertig procent van de verwachte erosie voorkomen worden. Toch betekent dit niet dat het probleem gelijk is opgelost. Want zelfs als het lukt om de opwarming van de aarde te beteugelen, dan nog zullen we maatregelen moeten nemen om zandstranden beter te beschermen tegen erosie. De Europese Unie is echter wel van plan hier werk van te maken en heeft een plan bedacht om kwetsbare kustgebieden bestendiger te maken tegen klimaatverandering. De uitvoering van dit plan moet ervoor zorgen dat er meer sediment aangevoerd wordt zodat stranden zich kunnen herstellen, of behouden blijven.
De bevindingen uit de studie laten zien dat we door het veranderende klimaat kustgebieden nauwlettend in de gaten moeten houden. Eerder constateerden onderzoekers ook al dat we in de toekomst te maken zullen krijgen met hogere golven. Door de opwarming van de bovenste laag van de oceaan, worden ook de wereldwijde windpatronen beïnvloed. En dit maakt op zijn beurt de golven krachtiger. Dit laat maar weer eens zien dat kustgebieden meer te vrezen hebben dan zeespiegelstijging alleen.
