Het verhaal achter de bevrijdende lach

Wereldwijd leven miljarden mensen met eigen talen, gebruiken en religieuze overtuigingen. De verschillen zijn groot, maar kunnen tegelijkertijd gemakkelijk wegvallen na een bevrijdende lach. De kracht van humor is grenzeloos. Geen wonder dat we dit pareltje na een miljoenen jaren durende evolutie nog steeds in ons bezit hebben.

Lang werd gedacht dat alleen wij mensen tot een lach in staat waren, maar recent onderzoek toont aan dat dat niet het geval is. Wetenschappers kietelden diverse primaten en bestudeerden de geluiden die de dieren toen uitstootten. Ze kwamen tot de conclusie dat die ergens toch wel op de lach van de mens leken. De overeenkomsten waren het grootst tussen de mens, bonobo’s en chimpansees. Met de orangoetan hebben we weer minder gemeen. Dat komt overeen met de evolutie die de mens zou hebben doorgemaakt. “Dat is sterk bewijs dat erop wijst dat lachen voortkomt van een gezamenlijke voorouder,” stelt onderzoeker Davila Ross. Volgens de wetenschappers is de lach zo’n tien miljoen jaar geleden ontstaan.

In- en uitademen
Overigens zijn er wel wat verschillen tussen de lach van een aap en die van een mens. Zo klinkt de lach van een aap heel anders (luister maar). Bovendien kan een mens alleen lachen als deze uitademt. Een aap kan ook lachen als deze inademt.

Waarom?
Maar waarom zijn onze voorouders circa tien miljoen jaar geleden überhaupt begonnen met lachen? In ieder geval niet omdat toen de mop zou zijn uitgevonden; lachen heeft in beginsel niets te maken met humor. De lach heeft namelijk heel andere functies. Wij mensen lachen ook als we een bekende op straat tegenkomen of als we een compliment krijgen. En dat zijn niet per definitie grappige situaties. Wetenschappers hebben veel onderzoek gedaan naar de functie van humor en dat resulteert in enkele theorieën. Zo zou lachen een opgelucht gevoel voortbrengen, bijvoorbeeld na of tijdens een periode vol spanning of stress. Het is dan een soort ontlading op zowel psychisch als fysiek gebied. Een andere optie is dat lachen ons een goed gevoel over onszelf krijgen. Zo kunnen we onszelf een stuk beter voelen nadat we gezien hebben dat een cabaretier nog onhandiger is dan wijzelf. Ook kan een lach ons helpen om bij een groep te horen of te achterhalen of de groep ons accepteert: zelf meelachen met de grappenmakers of kijken of anderen om onze grapjes lachen, zijn belangrijke signalen.

WIST U DAT…

Joggen vs. lachen
Daar komt nog eens bij dat lachen goed is voor een mens. Wanneer we in een deuk liggen, wordt in onze hersenen dopamine en endorfine aangemaakt: twee stofjes die de pijn stillen en ons een goed gevoel geven. Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat een lach stress wegneemt, het immuunsysteem versterkt en de bloeddruk verlaagt. Er zijn zelfs onderzoekers die beweren dat een schaterlach hetzelfde gezonde effect heeft als joggen.

Genetisch
Het goede nieuws is dat iedereen kan lachen. Maar we doen het niet allemaal op dezelfde manier, zo merkt onderzoeker Robert Provine na jaren van studie op. De één schiet sneller in de lach dan de ander en ook ons lachje verschilt. Dat zit deels in de genen, zo ontdekte Provine toen hij een tweeling bestudeerde. De twee dames waren afzonderlijk van elkaar opgegroeid en ontmoeten elkaar na 43 jaar. Opvallend genoeg hadden ze vrijwel hetzelfde lachje en moesten ze vaak ook om dezelfde dingen lachen. “Deze blije tweeling erfde waarschijnlijk bepaalde aspecten van het geluid en patroon van hun lach en de bereidheid om te lachen, misschien zelfs ook het gevoel voor humor.”

Foto: Stuart Campbell (via BBC.co.uk)
Lachje in de baarmoeder
Lachen is dus aangeboren en mogelijk zelfs iets intuïtiefs. Die vermoedens worden bevestigd door het feit dat baby’s zelfs al in de baarmoeder kunnen lachen. Enkele jaren geleden bleek uit scans dat baby’s in de baarmoeder al kunnen glimlachen. Voordat die scans gemaakt werden, dachten onderzoekers nog dat baby’s leerden lachen doordat ze het hun moeder zagen doen. Baby’s lachen over het algemeen namelijk pas zes weken na de geboorte. Onderzoeker Stuart Campbell denkt wel te weten hoe het komt dat de baby’s voor de geboorte kunnen lachen en het na de geboorte een aantal weken nalaten. “Dit wijst erop dat de baby’s een kalm en zorgenvrij bestaan in de baarmoeder hebben en een relatief traumatische eerste weken na de geboorte doormaken.” De glimlach zou een reactie zijn op de prettige leefomgeving in de baarmoeder. “De mondhoeken krullen omhoog en de wangen bollen op.”

Nepperd
Uit het onderzoek van Campbell blijkt dat baby’s met zo’n 26 weken in staat zijn om te lachen. En het is een trucje wat ze er hun hele leven inhouden: niet alleen om vrienden te maken, maar ook om de stress van de drukke baan die op hen ligt te wachten van zich af te schudden. In een maatschappij die steeds sterker draait om sociale contacten is de lach een onmisbaar hulpmiddel geworden. En daarin kunnen mensen ook doorslaan. Zo is uit studies gebleken dat een teveel aan neppe lachjes kan leiden tot emotionele uitputting.

De lach heeft een rijke geschiedenis die zo’n tien miljoen jaar beslaat. En gelukkig hebben we ‘m erin weten te houden. Want de lach dient de mensheid. De kans is groot dat ons bestaan zonder het gegiechel een stuk lastiger was geworden. Daarom: wat er ook gebeurt, altijd blijven lachen!

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd