Dat – en meer – blijkt uit nieuwe beelden die Hubble van de vier grootste planeten in ons zonnestelsel heeft gemaakt.
Ruimtetelescoop Hubble maakt elk jaar een ‘rondreis’ door de buitenste regionen van ons zonnestelsel. Dit is het rijk van de reuzenplaneten – Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus – die zich uitstrekken tot wel 30 keer de afstand tussen de aarde en de zon. Tijdens de rondreis houdt Hubble zijn camera in de aanslag. En dat levert ook dit keer weer verbluffende én onthullende beelden op.
Veranderingen
In tegenstelling tot de rotsachtige planeten zoals de aarde en Mars die zich dicht bij de warmte van de zon bevinden, bestaan de planeten in de buitenste regionen van ons zonnestelsel uit koude gasvormige soepen van waterstof, helium, ammoniak en andere sporengassen, opeengepakt rond een intens hete en compacte kern. En dat draagt eraan bij dat hun wervelende en kleurrijke atmosferen voortdurend veranderen. Elke keer als Hubble zijn camera op deze werelden richt, staan onderzoekers weer voor een verrassing. De foto’s bieden vaak nieuwe inzichten in hun wilde weer, aangedreven door nog grotendeels onbekende dynamieken die plaatsvinden onder de wolkentoppen.
Jupiter
Ook dit jaar blijkt Jupiter weer voor verrassingen te zorgen. Zo komen de onderzoekers tot de ontdekking dat de evenaar van de gasreus opnieuw van kleur is veranderd. Hieronder is de plaat te bewonderen. Te zien is hoe de equatoriale zone van de planeet een diep oranje tint heeft. En dat is vrij ongebruikelijk. Terwijl de evenaar al een paar jaar is afgeweken van zijn traditionele witte of beige kleur, waren wetenschappers toch verrast om de evenaar in een heuse ‘sinaasappelkleur’ te zien pronken.
Wat verder opvalt, zijn verschillende nieuwe stormen die net boven de evenaar zijn verschenen. Deze langwerpige stormen die wel wat weg hebben van rode bloedcellen, zijn cyclonale wervels, die elk een ander voorkomen hebben. Zo zijn sommige scherp en helder, terwijl andere er meer wazig uitzien. Dit verschil in uiterlijk wordt veroorzaakt door bepaalde fysieke eigenschappen in het wolkendek van de wervels.
Saturnus
We reizen door naar buurman Saturnus, die ook een gedaantewisseling heeft ondergaan. Kijk maar!
De banden van de planeet op het noordelijk halfrond – waar het nu herfst is – hebben een andere kleur gekregen. Op het zuidelijk halfrond is het momenteel winter, wat goed te zien is aan de aanhoudende blauwachtige tint van de zuidpool.
Uranus
Hubble’s foto van Uranus zet met name de heldere, noordelijke poolkap van de planeet in de schijnwerpers. Het is lente op het noordelijk halfrond en de toename van de ultraviolette straling van de zon lijkt ervoor te zorgen dat het poolgebied helderder wordt.
Waarom? Onderzoekers moeten ons het antwoord schuldig blijven. Het kan te maken hebben met een verandering in de opaciteit (lichtdoorlatendheid) van atmosferisch methaan, of een verandering in aerosolen. Wat echter opmerkelijk is, is dat zelfs als de atmosferische kap helderder wordt, de scherpe zuidelijke grens op dezelfde breedtegraad blijft. Dit is al jaren het geval. Misschien vormt een soort jetstream een harde grens?
Neptunus
Als laatste brengt Hubble Neptunus in beeld. Op de foto is de ondertussen befaamde ‘donkere vlek’ te zien – een enorme storm die soms van richting verandert -, samen met een verduisterd noordelijk halfrond. Ook kun je een opmerkelijke, donkere, langwerpige cirkel, die de zuidpool van Neptunus omvat, spotten.
Al met al onthullen de nieuwe beelden van Hubble zowel extreme, als subtiele veranderingen die op de grootste planeten die ons zonnestelsel rijk is, plaatsvinden. De scherpe blik van de ruimtetelescoop levert weer nieuwe inzichten op van de fascinerende en dynamische weerpatronen en seizoenen. Bovendien stelt het astronomen in staat om de vergelijkbare en verschillende eigenschappen te onderzoeken die bijdragen aan hun almaar veranderende atmosferen.
