Ongeveer 2.000 jaar geleden liepen negentien Romeinse soldaten een ondergrondse tunnel in om de Syrische stad Dura-Europas te beschermen tegen de Perzen. De Perzische soldaten dachten de Romeinen te slim af te zijn door een brandje te stichten in de tunnel. De zwarte rook zorgde ervoor dat de Romeinen stikten. Toch vielen er niet alleen Romeinse slachtoffers.Ook een Perzische soldaat kon niet aan het vuur ontkomen en stierf in de tunnel. Wellicht was hij de aansteker van het vuurtje.
De negentien Romeinse soldaten en de Perzische soldaat zijn wellicht de slachtoffers van de allereerste chemische oorlog. Zeker weten wetenschappers het niet, omdat er niet veel bewijzen zijn overgebleven van de veldslag. Archeoloog Simon James en zijn collega’s hebben bewijsmateriaal verzameld en nieuwe analyses uitgevoerd. Uit deze analyses blijkt dat de soldaten niet stierven door geweld, maar dat ze stierven door vergassing. Kortom: het oude ‘sprookje’ is waar.
Tunnels
De eerste chemische oorlog vond in het jaar 256 na Christus plaats nabij Dura-Europos. Perzen probeerden de stadsmuren binnen te dringen door een tunnel te graven. Ze begonnen veertig meter voor de stadsmuur te graven. Ook de Romeinen groeven tunnels in de hoop de Perzen te onderscheppen.
Ruzie?
In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw ontdekte archeoloog Robert du Mesnil du Buisson de tunnels onder de stad. Ook vond hij de twintig lichamen. Du Mensil du Buisson dacht dat de twee partijen ondergronds slaags met elkaar raakten en dat er hierbij slachtoffers vielen.
Waar rook is…
Archeoloog en historicus Simon James van de universiteit van Leicester is het hier niet mee eens. Ten eerste is het moeilijk om in een tunnel te vechten. De tunnels waren namelijk zo klein, dat mensen nauwelijks konden staan.
James verzamelde bewijsmateriaal en reconstrueerde de eerste chemische oorlog ooit. Hij denkt dat de Romeinen verrast werden door rook. Het is niet gek dat de Perzen wisten dat rook giftig was, want in de eeuwen daarvoor experimenteerden verschillende volken regelmatig met brandbare materialen.
Perzen wonnen
Hoe de oorlog is afgelopen? Wel, de Perzen wonnen. In hetzelfde jaar werd de stad volledig verwoest door het Perzische rijk. Dit laat zien dat de Perzen zeker niet onder deden voor de Romeinen. James: “Ze waren net zo slim als de Romeinen en gebruikten dezelfde technieken.”