Het onderzoek laat zien dat gezichtsuitdrukkingen belangrijk zijn voor hoe mensen sociale relaties opbouwen en onderhouden. Het suggereert dat deze uitdrukkingen zich in de loop der tijd hebben ontwikkeld om ons daarbij te helpen.
Primaten hebben een breed scala aan gezichtsuitdrukkingen. Ze kunnen glimlachen, fronsen, verdrietig kijken, hun ogen juist sperren en ga zo maar door. Deze uitdrukkingen helpen hen om hun gevoelens en bedoelingen duidelijk te maken aan hun soortgenoten. In een nieuwe studie hebben onderzoekers de gezichtsuitdrukkingen van resusapen bestudeerd. En de studie laat overtuigend zien dat apen die hun gezichtsuitdrukkingen goed inzetten, sociaal succesvoller zijn en beter verbonden groepen leiden. En dat biedt ook waardevolle inzichten voor mensen.
Studie
De studie keek naar negen groepen resusapen, waarbij elke groep bestond uit één volwassen mannelijke aap, verschillende volwassen vrouwelijke apen en hun jonge nakomelingen. De onderzoekers bestudeerden de gezichtsuitdrukkingen van de dominante mannelijke aap in elke groep met behulp van een speciaal, geavanceerd apparaat, dat zeventien verschillende gezichtsbewegingen kan volgen. Daarnaast bekeken de onderzoekers hoe vaak de 66 apen in de groepen tijd met elkaar doorbrachten en elkaar verzorgden.
Gezichtsuitdrukkingen
De studie leidt tot een interessante ontdekking. Zo blijkt dat mannelijke apen die veel verschillende gezichtsuitdrukkingen gebruikten om hun bedoelingen duidelijk te maken en onzekerheid te verminderen, socialer verbonden waren in hun groepen. Ze hadden sterkere sociale relaties en namen belangrijkere posities in binnen hun netwerken.
Sociale banden
Opvallend genoeg bleken de sociale banden binnen de groep ook gelijkmatiger verdeeld wanneer de dominante mannelijke aap meer gezichtsuitdrukkingen gebruikte. Dit wijst erop dat meer gezichtscommunicatie samenhangt met een tolerantere manier van leiderschap.
Leiders
Al met al concluderen de onderzoekers dat apen die veel gezichtsuitdrukkingen gebruiken succesvoller zijn in hun sociale leven en betere leiders zijn binnen hun groepen. De bevindingen suggereren dus dat een grotere diversiteit aan gezichtsuitdrukkingen de sociale verbindingen binnen een groep versterkt en de leiderschapskwaliteiten van dominante individuen vergroot. Het betekent dat gezichtsuitdrukkingen blijkbaar een cruciale rol spelen in de sociale dynamiek van primaten. “Apen die veel gezichtsuitdrukkingen gebruiken, zijn beter in staat om sterke sociale banden te vormen en te behouden,” legt onderzoeker Jamie Whitehouse uit. “Dit kan leiden tot voordelen zoals betere toegang tot middelen, meer kansen om te paren en betere bescherming tegen bedreigingen.”
Mens
Het onderzoek heeft belangrijke implicaties voor mensen. Het helpt ons namelijk beter te begrijpen hoe sociaal gedrag werkt. Bovendien suggereert het dat gezichtsuitdrukkingen zijn geëvolueerd om ons te helpen bij het opbouwen en onderhouden van sociale relaties. “Dit onderzoek toont aan hoe verschillen in gezichtsuitdrukkingen de sociale interacties bij primaten, inclusief mensen, beïnvloeden,” vertelt Whitehouse. “Het suggereert dat een grotere variëteit aan uitdrukkingen wellicht beter helpt bij het omgaan met complexe sociale relaties dan een beperkt aantal uitdrukkingen.”
Samengevat wijzen de bevindingen erop dat onze gezichtsuitdrukkingen mogelijk een vergelijkbare rol spelen in het versterken van sociale banden en het navigeren door complexe, sociale netwerken. Mensen die hun gezichtsuitdrukkingen effectief gebruiken, zijn mogelijk ook beter in staat zijn om sociale relaties te beheren en leiderschapsrollen te vervullen. Deze ontdekking heeft belangrijke gevolgen voor hoe we sociale interacties en leiderschap begrijpen. “Mensen hebben gezichten ontwikkeld die zeer expressief zijn en een complex scala aan bewegingen kunnen maken,” zegt onderzoeker Bridget Waller. “Onze bevindingen helpen ons te begrijpen welk voordeel dit heeft opgeleverd gedurende de evolutie.”