En daarmee liggen we nog altijd op koers om de Parijse klimaatdoelen – een maximale opwarming van 1,5 tot 2 graden Celsius – ruimschoots te overschrijden.
Daarvoor waarschuwt de World Meteorological Organization (WMO) in haar jaarlijkse ‘State of the Climate‘. In het rapport blikken onderzoekers terug op het afgelopen jaar en kijken ze vooruit. Heel rooskleurig zijn de bevindingen niet.
2019
Het jaar 2019 gaat de boeken in als het op één na warmste jaar ooit gemeten. Alleen het jaar 2016 was warmer. De opwarming die in 2016 werd genoteerd was echter niet alleen het resultaat van klimaatverandering; 2016 kende ook een krachtige El Niño die de temperaturen een extra boost gaf. In 2019 was er geen krachtige El Niño, maar lag de gemiddelde wereldwijde temperatuur wel 1,1 graad Celsius boven de gemiddelde temperatuur in pre-industriële tijden. “We liggen momenteel niet op koers om de 1,5 graad- of de 2 graden Celsius-doelstelling te behalen waar het Parijse klimaatakkoord om vraagt,” stelt Antonio Guterres, secretaris-generaal van de VN.
Kijken we wat verder terug, dan zien we dat de hoge temperaturen in 2019 duidelijk niet op zichzelf staan. Sterker nog: de vijf warmste jaren ooit gemeten, zijn de afgelopen vijf jaar (2015-2019). En het decennium 2010-2019 gaat de boeken in als het warmste decennium ooit.
Toekomst
En daar blijft het niet bij, zo waarschuwt Petteri Taalas, secretaris-generaal van de WMO. “Aangezien de uitstoot van broeikasgassen blijft toenemen, zal ook de warmte blijven toenemen. Een recente voorspelling voor komend decennium wijst erop dat een nieuw record als het gaat om de jaarlijkse wereldwijde temperatuur waarschijnlijk in de komende vijf jaar wordt neergezet. Het is een kwestie van tijd.”
2020
En ook in 2020 zet de opwarmende trend zich voort. “We hebben zojuist de warmste januari ooit achter de rug,” aldus Taalas. “De winter was op veel plaatsen op het noordelijk halfrond ongebruikelijk mild. Rook en luchtvervuilende stoffen van de branden in Australië gingen de wereld over en leidden tot een piek in de CO2-emissies. Recordbrekende temperaturen op Antarctica gingen vergezeld door grootschalige smelt en het uiteenvallen van een gletsjer, wat gevolgen zal hebben voor de stijging van de zeespiegel.”
Gevolgen
In hun rapport waarschuwen deskundigen ook nogmaals voor de grote gevolgen die de opwarming van de aarde heeft en die op talloze plaatsen nu al gevoeld worden. Zo neemt de kans op hittegolven toe. En daar kregen we in 2019 een voorproefje van. Op talloze plaatsen in Europa, maar ook in Australië, India en Japan werden recordbrekend hoge temperaturen genoteerd. En hittegolven eisten hun tol. In Japan alleen al leidde een enorme hittegolf bijvoorbeeld tot meer dan 100 sterfgevallen en nog eens 18.000 ziekenhuisopnames. En terwijl Australië en delen van zuidoost-Azië worstelden met droogte, hadden andere gebieden juist te maken met soms fatale overstromingen. Verder vonden er grote en vernietigende branden plaats in de Amazone en Australië. Ook braken er branden uit in het Arctisch gebied, iets wat voorheen extreem zeldzaam was. Ook de voedselzekerheid kwam verder in het gedrang. Met variaties in het klimaat en extreme weersomstandigheden als de belangrijkste drijvende krachten achter voedselonzekerheid, zagen onderzoekers het aantal mensen dat honger lijdt recent voor het eerst in jaren weer toenemen.
Het rapport maakt zo pijnlijk duidelijk dat geen enkele regio op aarde aan de gevolgen van klimaatverandering kan ontsnappen. En toch lukt het landen maar niet om op internationaal niveau keiharde, bindende afspraken te maken die leiden tot een flinke afname van de uitstoot en de opwarming van de aarde beperken. En hoe langer die vereiste afspraken op zich laten wachten, hoe lastiger het is om het beoogde resultaat – de opwarming tot 2 of zelfs 1,5 graad opwarming beperken – te behalen. Recent onderzoek wees nog uit dat politici er de afgelopen tien jaar zodanig de kantjes van af hebben gelopen, dat de periode 2010-2020 – met het oog op het klimaat – bestempeld kan worden als een verloren decennium. En doordat er in deze periode zo weinig gedaan is om het klimaat te redden, moet er nu vier keer zoveel werk worden verzet – of hetzelfde werk in eenderde van de tijd – om de doelstellingen uit het Parijse klimaatakkoord te behalen. Kortom: het beperken van de opwarming van de aarde wordt alleen maar lastiger.
