Niet alleen is het aannemelijk dat ze het vlees van dit dier aten uit puur praktische overwegingen, maar het doden van dit dier dwong mogelijk ook respect en macht af.
Enkele jaren geleden stonden onderzoekers versteld toen ze in de Duitse Eenhoorngrot een schat aan overblijfselen van prehistorische dieren ontdekten. Onder de vondsten bevonden zich de botten van een uitgestorven grottenleeuw. Tussen de resten van de leeuw ontdekte het team tevens een beenbot met snijmarkeringen. En dat deed behoorlijk wat stof opwaaien. Want zou dit het werk van Neanderthalers kunnen zijn geweest? Helaas leverde de botten die in de Eenhoorngrot zijn gevonden, geen direct bewijs voor de jacht op grottenleeuwen op. Maar nu komen onderzoekers alsnog met groot nieuws. Want een nieuwe studie toont nu wel degelijk aan dat Neanderthalers het op dit ontzagwekkende roofdier hadden gemunt.
De grottenleeuw leefde gedurende het Laat-Pleistoceen in Europa en kwam ook in Nederland voor. Het dier had een indrukwekkende schouderhoogte van ongeveer 1,3 meter. Voor een periode van ongeveer 200.000 jaar was dit roofdier het meest angstaanjagende beest in Eurazië, totdat het uiteindelijk aan het einde van de IJstijd uitstierf. Grottenleeuwen bewoonden diverse omgevingen, variërend van de open steppe tot bergachtige gebieden. Ze fungeerden als toproofdieren die jaagden op grote planteneters zoals mammoeten, bizons, paarden en zelfs holenberen. Het dier kreeg de naam ‘grottenleeuw’ vanwege de frequente ontdekking van zijn botten in grotten die dateren uit de IJstijd.
Om de vondsten in de Eenhoorngrot in context te plaatsen, analyseerde onderzoeker Gabriele Russo de resten van een grottenleeuw die door een tiener in Beieren waren ontdekt. Bij een grondige inspectie van het skelet ontdekte ze vreemde schade aan een rib. In samenwerking met archeoloog Annemieke Milks werd vastgesteld dat dit letsel door een wapen moest zijn veroorzaakt, hoogstwaarschijnlijk een speer.
Speer
“De schade aan deze rib was duidelijk anders dan de beetmarkeringen van roofdieren,” legt Russo uit. “De schade zag eruit zoals dat bij letsel veroorzaakt door een jachtwapen het geval is.” De onderzoekers vermoeden dat de leeuw waarschijnlijk gedood werd door een speer die in zijn buik werd gestoken terwijl hij al op de grond lag.
Jacht
Het 50.000 jaar oude skelet onthult nu wat wetenschappers al langer vermoedden. En dat is dat dappere Neanderthalers daadwerkelijk op gevaarlijke grottenleeuwen jaagden. De snijmarkeringen laten ook zien dat ze niet alleen dit dier doodden, maar ook het vlees ervan verorberden. En dat verschaft meer inzicht in Neanderthalers. Tot voor kort werd namelijk aangenomen dat er geen interactie plaatsvond met dit afschrikwekkende roofdier vóór de opkomst van Homo sapiens. Maar die theorie kan nu de prullenbak in.
Homo Sapiens
De bevindingen tonen aan dat ook Neanderthalers door de grottenleeuw waren geïntrigeerd. Dat wisten we overigens al van Homo sapiens. De vroegste kunstwerken die aan Homo sapiens worden toegeschreven, zijn gevonden in grotten in de Zwabische Jura, een streek in het zuidwesten van Duitsland. In deze kunstwerken is de grottenleeuw een opvallend onderwerp, zoals duidelijk te zien is in het beroemde ivoren beeld van een leeuwenman dat dateert van ongeveer 40.000 jaar geleden. Ook in rotskunst die ontdekt is in de Grotte Chauvet in Zuidoost-Frankrijk, die ongeveer 34.000 jaar oud is, zijn afbeeldingen van grottenleeuwen te vinden.
Speciale betekenis
De recente bevindingen laten nu zien dat grottenleeuwen ook een bijzondere betekenis voor Neanderthalers hadden. “Het verlangen van mensen om respect en macht te verkrijgen door middel van een leeuwentrofee is geworteld in het gedrag van de Neanderthaler,” zegt Thomas Terberger, woordvoerder van het project. “Dit gedrag blijft tot in de moderne tijd een sterk symbool van heerschappij.”
De nieuwe studie toont wederom aan dat Neanderthalers en vroege Homo sapiens opvallende overeenkomsten hadden. Recentelijk nog, toonde een ingekerfd bot van een gigantisch hert uit de Eenhoorngrot aan dat Neanderthalers bijvoorbeeld ook in staat waren om symbolen te creëren en te communiceren. Het feit dat Neanderthalers ook betrokken waren bij de jacht op grottenleeuwen ligt in lijn met het groeiende bewijs van hun complexere gedrag. “Het zou zelfs de basis kunnen hebben gelegd voor latere culturele ontwikkelingen bij Homo sapiens,” zo besluiten de onderzoekers.
