Mensen klagen vaak over de oneerlijke verdeling van de rijkdom op aarde. Maar vaak stemmen diezelfde mensen toch op partijen die die oneerlijke verdeling niet gaan oplossen. En dat is nu te verklaren.
Onderzoekers zetten een aantal experimenten op. In het eerste experiment kregen proefpersonen de opdracht om vijf taken die ze de vorige dag hadden gedaan, op te schrijven. Een andere groep mensen schreef vijf keuzes die ze de vorige dag hadden gemaakt, op. Daarna werd de proefpersonen (afkomstig uit de VS) gevraagd hoe zorgelijk ze de oneerlijke verdeling van de rijkdom vonden.
Keuze
De mensen die eerder keuzes hadden opgeschreven, vonden de oneerlijke verdeling veel minder zorgwekkend dan mensen die vijf taken hadden opgeschreven. Zelfs nadat de onderzoekers het geslacht, de sociaal-ecenomische status en politieke voorkeur van de proefpersonen in de studie hadden meegenomen, bleef dat effect overeind. Andere experimenten onderschreven deze resultaten, zo meldt het blad Psychological Science.
Verklaring
Hoe is het te verklaren dat mensen die met keuzes bezig zijn, zich minder zorgen maken over de ongelijkheid? De onderzoekers denken dat wel te kunnen verklaren. “Een keuze hebben is een doordringend en waardevol concept in de Verenigde Staten.” Wanneer mensen zich ervan bewust worden dat ze keuzes maken (en dat ze dus zelf dingen beslissen), en tegelijkertijd erkennen dat er verschillen in rijkdom zijn, dan vinden ze die verschillen rechtvaardiger dan wanneer ze niet over keuzes nadenken. Waarschijnlijk omdat ze sterker geneigd zijn om te denken dat de ongelijkheid in de wereld ook het resultaat moet zijn van keuzes die mensen zelf maken.
Nog een experiment
In juli 2011, toen de onderzoekers nog bezig waren met hun studie, deed zich een ultieme gelegenheid voor. De Amerikaanse overheid zat in het nauw en moest beslissen: of de belastingen (voor de rijken) verhogen of een nog hogere schuld opbouwen. Een mooie gelegenheid om te kijken wat die keuze met de visie van mensen zou doen. “We wilden weten of het concept van een keuze de houding van mensen nog steeds zou veranderen als de toekomst van de nationale economie in het geding was.” De onderzoekers ondervroegen proefpersonen in de week voordat de Amerikaanse overheid de knoop door zou hakken. Wat had hun voorkeur: de rijken sterker belasten (en zo het verschil tussen rijk en arm verkleinen en de economie een duwtje in de rug geven) of nog meer schulden maken. De proefpersonen die niet aan een keuze dachten, zagen het verhogen van de belasting wel zitten. Maar proefpersonen die nadachten over keuzes, zagen dat veel minder zitten. Zelfs wanneer ze direct geconfronteerd werden met de gevolgen van het verhogen van de nationale schuld.
Het onderzoek is – zeker in deze tijd – bijzonder interessant. “Wanneer de VS voor moeilijke economische uitdagingen staat, dan hebben mensen het er vaak over dat er moeilijke beslissingen gemaakt moeten worden. Maar onze resultaten suggereren dat wanneer Amerikanen over keuzes nadenken, ze zich anders gaan gedragen dan men op basis van hun eigen visie zou verwachten.”
