Leonardo da Vinci was een man met grootse plannen. Eén daarvan was het creëren van het grootste standbeeld ter wereld: ‘Il Cavallo’. Hij kwam er nooit aan toe, maar liet wel de calculaties voor zijn superpaard achter. Uit een computersimulatie blijkt nu dat zijn grootse plannen absoluut haalbaar zijn.
Il Cavallo is technisch gezien geen probleem. Sterker nog: het was een perfect project dat als Da Vinci had doorgezet zijn belangrijkste nalatenschap zou zijn geweest. Belangrijker nog dan bijvoorbeeld zijn wereldberoemde werk ‘Het laatste avondmaal’.
Oorlog
Da Vinci kreeg in 1482 van Lodovico Sforza, hertog van Milaan opdracht om een gigantisch standbeeld van een paard te maken. Hij deed zeventien jaar lang onderzoek naar de mogelijkheid, maar het paard kwam er nooit. In 1499 waren de calculaties klaar, maar er was geen brons om het paard te kunnen gieten; al het metaal ging op aan de oorlog tegen de koning van Frankrijk. Tot overmaat van ramp gingen ook de gietvormen verloren en maakten de Franse soldaten het kleimodel tot gruis.
Onmogelijk
Da Vinci zou altijd rouwig zijn gebleven over het feit dat zijn meesterwerk nooit tot uitvoering kwam. Technici waren er echter op basis van de calculaties van overtuigd dat het paard nooit werkelijkheid had kunnen worden. Er waren teveel technische problemen. Want hoe zou men zo’n grote hoeveelheid warm brons ooit hebben kunnen gieten? En hoe kon zo’n zwaar paard op drie benen blijven staan? De antwoorden dienen zich nu – meer dan vijfhonderd jaar later – aan. Computermodellen en gegevens uit de manuscripten van Da Vinci zelf geven de nodige uitleg.
165 seconden
Het zeven meter hoge en 70 ton zware bronzen paard zou in één beweging en binnen 165 seconden gegoten worden. Da Vinci had twee manieren bedacht om het brons te kunnen gieten en beide manieren zijn haalbaar; het paard kan zowel horizontaal als verticaal worden gegoten. “Maar hij (Da Vinci, red.) had de positie van de benen wel los moeten laten, omdat een twintig meter diep gat om brons in te gieten niet veilig was,” meent onderzoeker Paolo Galluzzi.
Mal
Om het paard te kunnen gieten, wilde Da Vinci een indirecte giettechniek gebruiken. Hierbij worden de mallen opnieuw gebruikt om ook de kern van het beeld te gieten. Het is bekend dat deze techniek veelvuldig door de Grieken werd gebruikt, maar het was nog nooit bewezen dat ook de kunstenaars in de Renaissance de techniek kenden en beheersten.
Sensor
Om ervoor te zorgen dat het gieten met de juiste temperatuur en de juiste timing zou gebeuren, maakte Da Vinci gebruik van ovens. “De ovens openden zodra een bepaalde sequentie was behaald. Deze werden door pyrotechnische sensoren geregeld.” De sensoren reageerden zodra het gesmolten brons hen bereikte. Dat was het signaal om de volgende oven te openen.
Evenwicht
“Het model laat zien dat alles zorgvuldig gepland was,” vertelt Alessandro Incognito, directeur van het bedrijf dat de computersimulaties uitvoerde. “De meest zwakke plekken tijdens het gieten, waarbij het brons sneller afkoelt, blijken de minst belangrijke plekken voor het evenwicht van het paard te zijn.”
“Nu onderzoek heeft bewezen dat Leonardo’s project haalbaar was, zijn we van plan om dit paard eindelijk te gieten,” vertelt Galluzzi. “Precies in de stad waar hij het wilde hebben.”