Een opwindende ontdekking, aangezien sommige microben methaan kunnen produceren. Of ze daar ook op Mars mee bezig zijn, is echter nog lang niet bewezen.
Zoals zo vaak heeft Marsrover Curiosity ook afgelopen week de methaanconcentratie op Mars gemeten. En de resultaten zijn verbazingwekkend. De rover trof namelijk 21 ppb (deeltjes per miljard) per volume aan. Dat wil zeggen dat een gegeven volume lucht op Mars op dat moment voor 21 miljardste uit methaan bestond. Een record; nog niet eerder heeft de rover – die toch al bijna zeven jaar op Mars rondrijdt – zoveel methaan in de lucht gemeten. En niemand weet waar het vandaan komt.
Methaan op Mars
Methaan in de atmosfeer van Mars is maar een relatief kort leven beschoren: door toedoen van UV-licht gaat het naar verwachting hooguit 400 jaar mee. Als dat methaan niet wordt aangevuld, zou je dan ook verwachten dat de concentratie langzaam afneemt en het methaan bovendien – dankzij door winden ingegeven atmosferische vermenging – vrij uniform over de atmosfeer verspreid is. Maar dat is niet wat we op Mars zien. Daar blijkt de hoeveelheid methaan namelijk van tijd tot tijd en plek tot plek sterk te fluctueren. Zo heeft Curiosity de methaanconcentratie in enkele tientallen dagen tijd al eens op zien lopen van 0,7 ppb naar 7 ppb. Ook zijn er aanwijzingen dat de methaanconcentratie heel snel kan dalen. Het wijst erop dat er op de rode planeet processen spelen waarbij methaan in de atmosfeer wordt gebracht en er methaan uit de atmosfeer wordt gehaald. Maar om wat voor processen gaat het dan? Het zouden geologische processen kunnen zijn, waarbij methaan ontstaat door interacties tussen gesteenten en water. Maar het zou ook – en dat is natuurlijk veel opwindender – kunnen gaan om biologische processen. Zo weten we dat er op aarde heel wat microben te vinden zijn die methaan produceren.
Biologisch of geologisch? Oud of nieuw?
En nu heeft Curiosity dus een flinke methaanpiek op Mars gemeten. Het zwengelt de discussie over de afkomst van het Martiaanse methaan weer aan. “Met onze huidige metingen kunnen we niet concluderen of het methaan afkomstig is van biologische of geologische processen.” aldus onderzoeker Paul Mahaffy. Hij voegt toe dat de metingen ook niet verraden of het om ‘oud’ of ‘nieuw’ methaan gaat. Nieuw methaan is methaan dat heel recent – hetzij door geologische of biologische processen – is ontstaan. En oud methaan is methaan dat lang geleden door geologische of biologische processen ondergronds is gegenereerd en nu pas is vrijgekomen.
Er zijn dus nog heel wat losse eindjes. Geen wonder dat onderzoekers staan te springen om nieuwe metingen uit te voeren en eerdere metingen nog eens te analyseren. Ook zal er gekeken worden naar data verzameld door andere instrumenten, bijvoorbeeld aan boord van de Trace Gas Orbiter. Laatstgenoemde orbiter draait nu een jaar rond Mars en moet het methaan-mysterie oplossen. Gek genoeg is het de zeer fijngevoelige orbiter tot op heden niet gelukt om methaan in de Martiaanse atmosfeer te detecteren. Door metingen van Curiosity en de orbiter naast elkaar te leggen, hopen de onderzoekers methaanbronnen op de planeet te vinden en vast te stellen hoelang het methaan werkelijk standhoudt in de Martiaanse atmosfeer. Mogelijk helpt dat dan ook weer verklaren waarom Curiosity en eerder ook de Mars Express-orbiter – het goedje wel detecteren, terwijl de Trace Gas Orbiter het niet ziet.
