Creationistische komedie: wat creationisten doen om de evolutietheorie te ontkrachten

kroko-eend

Creationisten doen er alles aan om de evolutietheorie te ontkrachten. Dit leidt vaak tot bizarre theorieën en heel wat misverstanden. Sommige fouten die creationisten maken, kunnen zelfs gebruikt worden om evolutie beter te begrijpen.

In 2009 publiceerde Richard Dawkins ‘The Greatest Show on Earth‘, een lijvig boek dat de bewijzen voor de evolutietheorie zorgvuldig samenvat. Het boek bevat ook de resultaten van een Europese enquête uit 2005 naar het percentage creationisten per land. Bovenaan de lijst prijkt Turkije (51 procent). De percentages in België (21 procent) en Nederland (23 procent) zijn opvallend hoog. Heel wat creationisten roepen voortdurend dat ze genegeerd worden door de wetenschappelijke gemeenschap. In dit artikel beantwoord ik aan deze kreet. Ik stel u enkele creationistische theorieën voor en vervolgens toon ik aan hoe wetenschappers deze theorieën weerlegden.

Cameron laat een afbeelding van de 'crocoduck' zien om te bewijzen dat de evolutietheorie niet klopt.
Cameron laat een afbeelding van de ‘crocoduck’ zien om te bewijzen dat de evolutietheorie niet klopt.
Crocoduck
Tijdens een televisiedebat in 2007 toonde creationist Kirk Cameron een afbeelding van de zogenaamde ‘Crocoduck‘. Dit fictieve dier moest een tussenvorm voorstellen tussen de krokodil en de eend. Aangezien er nooit een fossiele ‘Crocoduck‘ gevonden is, klopt de evolutietheorie niet (aldus de redenering van Cameron). Het argument dat hier gebruikt wordt, staat bekend als stromanredenering: men interpreteert zijn tegenstander verkeerd om een standpunt te weerleggen. Er zal nooit een fossiele ‘Crocoduck‘ gevonden worden, omdat het dier nooit bestaan heeft. Evolutie werkt niet zoals hier wordt voorgesteld. Eenden en krokodillen zijn moderne soorten en hebben een gemeenschappelijk voorouder. Die voorouder is echter geen gekke kruising tussen een krokodil en een eend. Ondertussen is de ‘Crocoduck‘ uitgegroeid tot een symbool voor het verkeerd begrijpen van de evolutietheorie. Er wordt zelfs jaarlijks een ‘Golden Crocoduck Award‘ uitgereikt aan de creationist met de grappigste (maar foute) interpretatie van de evolutietheorie.

“Als men uitgaat van een jonge aarde hebben mensen en dinosauriërs samen geleefd”

Dinosauriërs
Heel wat jongeaardecreationisten nemen de bijbel letterlijk en stellen dat de aarde niet ouder dan 10.000 jaar kan zijn. Het bekendste voorbeeld is de analyse van James Ussher (1581 – 1656), de aartsbisschop van Armagh (Ierland). Op basis van de bijbel rekende hij uit dat de Aarde geschapen werd op 23 oktober 4004 voor Christus. Als men uitgaat van een jonge aarde hebben mensen en dinosauriërs samen geleefd. Het Creation Museum in Kentucky laat bijvoorbeeld taferelen zien van mensen en dinosauriërs die vredig naast elkaar leven. Om deze theorie te ondersteunen, zijn enkele creationisten in de oude Griekse en Romeinse literatuur op zoek gegaan naar verwijzingen naar dinosauriërs. Phil Senter (Fayetteville State University, North Carolina) nam het verzamelde materiaal onder de loep en concludeerde dat er geen bewijs is dat mensen in contact kwamen met dinosauriërs. Bijvoorbeeld, de term draco die creationisten linkten aan de aanwezigheid van dinosauriërs verwijst altijd naar slangen. Senter merkt ook op dat het merendeel van het bronmateriaal gebaseerd is op secundaire bronnen, waaronder zelfs enkele kinderboeken. Een heel bizarre theorie werd geformuleerd door Richard Kent. Als gevolg van de vloedgolf (dadelijk meer hierover) daalde de zuurstofconcentratie in de atmosfeer, hierdoor moesten dinosauriërs steeds sneller inademen om voldoende zuurstof op te nemen. De snelle opname van zuurstof door te kleine neusgaten zorgde ervoor dat de neus van de dinosauriërs vuur vatte. En hiermee is het mysterie van draken ook meteen opgelost. Natuurlijk is deze theorie niet representatief voor het creationisme, maar hij geeft wel aan hoe ver men kan afdwalen door in een verkeerde context te redeneren.

De ark
Een letterlijke interpretatie van de bijbel omvat ook het verhaal van Noach, die een ark bouwde om een vloedgolf te overleven. John Woodmorappe (Institute for Creation Research) bracht in 1996 een boek uit dat beschrijft hoe acht personen 16.000 dieren konden verzorgen. Het boek werd kritisch besproken op TalkOrigins.org, deze website behandelt uitgebreid de controverse tussen evolutie en creationisme. In de bespreking wordt vooral duidelijk dat het boek van Woodmorappe heel wat tegenstrijdigheden bevat. Zo stelt hij bijvoorbeeld dat er geen regenwormen op de ark aanwezig waren om enkele pagina’s later aan te geven dat deze dieren gebruikt werden om afval (van 16.000 dieren, dus dat is heel wat) te verwerken. Het boek van Woodmorappe is slecht één voorbeeld van de vele pogingen die zijn ondernomen om het verhaal van de ark wetenschappelijk te staven. Tot nu toe leverde geen enkele poging sluitend bewijs op.

De dieren komen naar de ark. Een schilderij uit de negentiende eeuw, van de hand van Edward Hicks.
De dieren komen naar de ark. Een schilderij uit de negentiende eeuw, van de hand van Edward Hicks.

De vloedgolf
Creationisten zoeken ook naar bewijs voor de vloedgolf zelf. Er bestaat heel wat creationistische literatuur over de geologie van de vloedgolf. Isaac Vail formuleerde in 1912 de nebulaire hypothese. Hij dacht dat de aarde omringd werd door verschillende ringen (zoals Saturnus) van waterdamp. Deze ringen zouden achtereenvolgens uitgestort zijn op de Aarde met reusachtige overstromingen als gevolg. De laatste ring zou verantwoordelijk zijn voor de Bijbelse vloedgolf. Deze hypothese wordt zelfs door heel wat creationisten als absurd beschouwd. De theorie die momenteel populair is onder creationisten, werd voorgesteld door John Baumgardner en staat bekend als “catastrofistische platentektoniek”. Ik probeer de theorie hier even simpel samen te vatten. Oceanische platen zouden door een nog onbekend mechanisme snel in de aardmantel gezakt zijn. Dit zorgde ervoor dat de convectiestromen in aardmantel op hol sloegen waardoor de continentale platen wild over het oppervlak van de Aarde getrokken werden, met de vloedgolf als resultaat. Als u deze theorie niet begrijpt, moet u zich geen zorgen maken. Hij is namelijk al weerlegd. Ten eerste zou er zoveel energie vrijkomen in de eerste fase (het wegzakken van de oceanische platen) dat alle oceanen op Aarde zouden verdampen en een vloedgolf zonder water is een hele uitdaging. Ten tweede is er geen geofysisch mechanisme bekend dat oceanische platen kan laten wegzakken.

Strijd

De strijd tussen wetenschap en geloof woedt al eeuwenlang. Maar heeft die strijd eigenlijk wel bestaansrecht? Lees hier wat columniste Eva Mulderberg ervan vindt!

Ik zou willen afsluiten met een leuke theorie van Ian Juby, de directeur van het Creation Science Museum in Canada. Hij vertelt dat Oviraptors (een genus van kleine dinosauriërs) hun eieren normaliter in een cirkel leggen. Maar in het fossiele bestand vond hij eieren terug die niet in een cirkel, maar op een rij lagen. Dit wordt gezien als bewijs voor de vloedgolf, aangezien de Oviraptor de eieren legde terwijl zij wegvluchtte voor de aanstormende tsunami. Gedetailleerd opzoekwerk toont aan de eieren die op een rij gelegd zijn, niet afkomstig zijn van Oviraptors, maar van een andere soort dinosauriër, de Troodon.

Rare jongens, die creationisten!

Jente Ottenburghs (1988) heeft sinds zijn Master Evolutie en Gedragsbiologie aan de Universiteit van Antwerpen een brede interesse voor evolutionaire biologie. Sinds mei 2012 werkt hij als PhD-student bij de Resource Ecology Group aan de Universiteit van Wageningen. Meer informatie over zijn onderzoek vindt u hier.

Bronmateriaal

Baumgardner, J.R. (2003). Catastrophic Plate Tectonics: The Physics Behind the Genesis Flood. Fifth International Conference on Creationism.
Dawkins, R. (2009). The Greatest Show on Earth: The Evidence for Evolution. Free Press, New York.
Senter, P. (2013). Dinosaurs and pterosaurs in Greek and Roman art and literature? An investigation of young-earth creationist claims, Palaeontologia Electronica Vol. 16: 3,25A, 16p.
Vail, I. (1912). The Earth’s Annular System or The Waters Above the Firmament. The World Scientifically Explained. Pasadena, California.
Woodmorappe, J. (1996). Noah’s Ark: A Feasibility Study. Institute for Creation Research.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd