Het vaccin kan langlevende immuuncellen genereren die ernstige ontstekingsreacties afremmen.
Tot die voorzichtige conclusie komen onderzoekers in het blad mBio. Ze baseren zich onder meer op laboratoriumonderzoek, maar pleiten op basis van hun resultaten voor klinisch onderzoek, waarbij het vaccin aan mensen wordt toegediend om te achterhalen of het echt bescherming kan bieden tegen een ernstig of zelfs fataal ziekteverloop na infectie door het coronavirus SARS-CoV-2.
Over het vaccin
Het mazelenvaccin is eigenlijk een gecombineerd vaccin, waarbij men ingeënt wordt tegen de bof, mazelen en rode hond. Het vaccin wordt dan ook wel aangeduid als BMR. Het vaccin is een zogenoemd verzwakt levend vaccin. Dat betekent dat er levende, maar sterk verzwakte bof-, mazelen- en rodehondvirussen in zitten. Deze virussen kunnen doordat ze verzwakt zijn, de verschillende ziekten niet veroorzaken, maar het lichaam wel aanzetten om antistoffen tegen deze ziekten aan te maken. En zo zijn mensen na vaccinatie tegen deze ziekten beschermd.
Eerder is al aangetoond dat dergelijke verzwakte levende vaccins niet alleen bescherming bieden tegen de virussen die ze herbergen. De vaccins lijken onze afweer zodanig te trainen dat het bij een volgende infectie – zelfs als het bijvoorbeeld niet om het mazelen-, bof- of rodehondvirus gaat – veel efficiënter kan optreden.
BCG-vaccin
Die constatering biedt in deze tijd – waarin we te maken hebben met een virus waar nog geen vaccin voor is – grote kansen. Zo werden eerder dit jaar zowel ouderen als ziekenhuispersoneel bij wijze van proef al ingeënt tegen tuberculose, in de hoop dat dit BCG-vaccin – met daarin verzwakte levende tuberculosebacteriën – bescherming kan bieden tegen een ernstig ziekteverloop door toedoen van SARS-CoV-2. Terwijl die resultaten nog op zich laten wachten, stellen onderzoekers nu dus dat hetzelfde mogelijk geldt voor het BMR-vaccin.
MDSCs
De onderzoekers trekken die conclusie onder meer op basis van experimenten in het laboratorium, waarbij inenting met een (ander) verzwakt levend vaccin langdurig bleek te beschermen tegen sepsis – een ontstekingsreactie van het lichaam die volgt op een infectie en zo ernstig verloopt dat weefsels beschadigd raken, organen uitvallen en mensen soms zelfs komen te overlijden. Het vaccin bleek die bescherming te bieden via MDSCs: langlevende immuuncellen waarvan eerder onder dieren al is aangetoond dat ze septische ontstekingen remmen. De onderzoekers stellen dat het BMR-vaccin dezelfde immuuncellen kan genereren en zo bescherming kan bieden tegen de ernstige longontstekingen en sepsis waar veel ernstig zieke coronapatiënten uiteindelijk aan komen te overlijden.
USS Roosevelt
Het idee dat het BMR-vaccin zo kan beschermen tegen een ernstig ziekteverloop na infectie door SARS-CoV-2 wordt volgens de onderzoekers verder onderschreven door wat we recent om ons heen hebben zien gebeuren. Zo verwijzen de onderzoekers bijvoorbeeld naar de corona-uitbraak op de USS Roosevelt, waarbij 955 mariniers positief testten op het virus, maar slechts één van hen in het ziekenhuis belandde. Het is mogelijk te herleiden naar het BMR-vaccin dat alle mariniers bij aanvang van de opleiding ontvangen. Daarnaast wijst epidemiologische data erop dat de sterfte in gebieden waar mensen regelmatig met het BMR-vaccin worden ingeënt, lager ligt. Tenslotte zou ook het feit dat COVID-19 onder kinderen gelukkig vaak mild verloopt, te herleiden zijn naar de rijksvaccinatieprogramma’s die ertoe leiden dat zij veelvuldig aan verzwakte levende virussen worden blootgesteld en zo hun afweer trainen.
Al met al zien de onderzoekers dan ook voldoende reden voor een klinische studie waarbij in eerste instantie ziekenhuispersoneel en kwetsbare groepen een extra BMR-vaccin krijgen toegediend. “Als volwassenen het BMR-vaccin als kind hebben gekregen, bezitten ze waarschijnlijk nog steeds antistoffen tegen de bof, mazelen en rode hond,” vertelt onderzoeker Paul Fidel. “Maar waarschijnlijk niet de MDSCs. Want hoewel de MDSCs lang standhouden, houden ze geen leven lang stand. Dus een booster-vaccin zou het aantal antistoffen tegen de bof, mazelen en rode hond verhogen en de MDSCs opnieuw genereren. We hopen dat de MDSCs die door het BMR-vaccin gegenereerd worden, een zodanige levensduur hebben dat ze ons door de kritische momenten van deze pandemie heen kunnen helpen.” Als het aan de onderzoekers ligt, is er geen enkele reden om het BMR-vaccin in deze tijd links te laten liggen. “Ik denk niet dat het kwaad kan om een vaccin toe te dienen dat beschermt tegen de bof, mazelen en rode hond en mogelijk ook nog helpt in de strijd tegen COVID-19,” aldus Fidel.
