Diederik legt uit hoe het zit met dat verschil tussen correlatie en causaliteit, ook wel samenhang en oorzakelijk verband.
Dit is waarom katten in principe slechte wezens zijn. Je ziet: de kat tikt de tv aan en de motorrijder valt. Toeval? Of had de kat er iets mee te maken? Ik hou die optie open, want ik hou niet van katten. Maar waarschijnlijk is het toeval.
En dat raakt aan iets fundamenteels in de wetenschap: het verschil tussen correlatie en causaliteit. Dingen kunnen tegelijk gebeuren zonder dat het één het ander veroorzaakt. Zoals basisschoolkinderen: grotere schoenmaten hangen samen met hogere IQ-scores, maar dat komt gewoon doordat oudere kinderen beide hebben.
Of: meer mensen verdrinken als er meer ijs wordt verkocht. Niet door het ijs, maar omdat het warm is en dan eten we ijs én zwemmen we meer. De site Spurious Correlations laat dit prachtig zien. Daar zie je bijvoorbeeld dat kaasconsumptie samenhangt met mensen die verstrikt raken in bedlakens. Toeval? Vast wel.
En dat is belangrijk, zeker als we het hebben over vaccins. Als iemand iets overkomt ná een prik, lijkt dat al snel een oorzaak-gevolgrelatie. Maar bij miljarden vaccinaties gebeuren er áltijd dingen achteraf: iemand gaat dood, krijgt een hartaanval, of trouwt. Dat ligt niet automatisch aan het vaccin.
Om dat uit te zoeken, moet je grote groepen vergelijken. Want ja, bijwerkingen bestaan, zoals myocarditis bij COVID-vaccins. Maar een verband zien betekent nog niet dat het echt een oorzaak is. Net als bij die kat. Die blijft verdacht, maar waarschijnlijk onschuldig.
