‘Coronavaccins hebben al zeker 20 miljoen levens gered’

Als de vaccins echter eerlijker over de wereld waren verdeeld, hadden dat er nog veel meer kunnen zijn.

De allereerste coronaprik werd op 8 december 2020 in Groot-Brittannië gezet. En ook in andere landen kwam de uitrol van COVID-19-vaccins snel op gang – Nederland volgde op 6 januari 2021. Het heeft zijn vruchten afgeworpen, zo toont een nieuwe studie in het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift The Lancet Infectious Diseases nu onomstotelijk aan. Want de vaccins blijken in het eerste jaar wereldwijd zo’n 20 miljoen levens te hebben gered. Maar wel vooral in hoge- en middeninkomenslanden.

Geredde levens
De onderzoekers schatten in hun studie dat zonder coronavaccins in 2021 zeker 31,4 miljoen mensen zouden zijn overleden aan de gevolgen van COVID-19. Dankzij de vaccins werden 19,8 miljoen sterfgevallen in het eerste jaar na de uitrol van de vaccins (8 december 2020 – 8 december 2021) voorkomen. Dat is een vermindering van 63 procent. De studie is gebaseerd op gegevens uit 185 landen en gebieden en is de eerste die het aantal sterfgevallen beoordeelt die direct en indirect zijn vermeden als gevolg van COVID-19-vaccinatie.

Hoge- en middeninkomenslanden
Opvallend is dat de meeste levens in hoge en middeninkomenslanden werden gered. Zo ontdekten de onderzoekers dat rijke(re) landen verantwoordelijk waren voor 12 miljoen van de in totaal bijna 20 miljoen voorkomen sterfgevallen. Volgens het team benadrukt dit de ongelijke verdeling van vaccins over de wereld, waarbij met name lage-inkomenslanden aan het kortste eind trekken. “Het redden van meer dan 19 miljoen levens door de ongekende snelheid van ontwikkeling en uitrol van COVID-19-vaccins zijn een buitengewone wereldwijde prestatie op het gebied van de gezondheid,” zegt professor Alison Galvani in een aanvullend commentaar. “Maar desalniettemin zouden miljoenen extra levens kunnen zijn gered door een rechtvaardigere verdeling van vaccins.”

COVAX

Nadat de coronavaccins beschikbaar kwamen, slaagden de meeste welvarende landen erin de eerste voorraden vaccins op te eisen. Om toch ook arme landen een kans te geven, werd het COVID-19 Vaccines Global Access (kortweg COVAX) in het leven geroepen. “Dit initiatief is opgezet omdat het al vroeg duidelijk was dat wereldwijde vaccingelijkheid de enige uitweg uit de pandemie zou zijn,” zegt onderzoeker Oliver Watson. “Onze bevindingen tonen aan dat miljoenen levens waarschijnlijk zijn gered door vaccins voor iedereen beschikbaar te maken – ongeacht hun rijkdom. Er had echter meer gedaan kunnen worden. Als de doelstellingen van de WHO waren bereikt schatten we dat ongeveer 1 op de 5 sterfgevallen als gevolg van COVID-19 in lage-inkomenslanden voorkomen had kunnen worden.”

Doelstelling van WHO
De WHO had als doel om tegen medio 2022 70 procent van de wereldbevolking te vaccineren. Daarnaast zou 40 procent van de wereldwijde bevolking tegen het eind van 2021 twee of meer coronaprikken moeten hebben gekregen. Dat laatste doel werd helaas niet gehaald.

Ondanks de ongelooflijke snelheid waarmee vaccins wereldwijd werden uitgerold, zijn er sinds de eerste prik in december 2020 werd gezet, meer dan 3,5 miljoen sterfgevallen door COVID-19 gemeld. De studie schat dat nog eens 599.300 levens hadden kunnen worden gered als de doelstelling van de WHO (om tegen het einde van 2021 40 procent van de bevolking in elk land twee of meer dosissen van het coronavaccin te geven), wel was gehaald.

Sterfgevallen
Van de 599.300 levens, hadden regionaal de meeste levens in Afrika (58,2%) gered kunnen worden, gevolgd door het oostelijke Middellandse Zeegebied (21,2%). Als de WHO-doelstelling wel zou zijn bereikt, zou het aantal geredde levens door vaccinatie in deze gebieden meer dan verdubbeld zijn (200.000 extra sterfgevallen voorkomen bovenop de 180.300 sterfgevallen die naar schatting zijn vermeden onder de huidige vaccinatiegraad).

De onderzoekers tonen met hun studie aan hoe succesvol grootschalige vaccinatieprogramma’s zijn geweest. Tegelijkertijd leggen ze ook de vinger op de zere plek en benadrukt de studie de grote ongelijkheid tussen arm en rijk. “Het is belangrijk dat we ervoor zorgen dat de meest kwetsbare mensen in alle delen van de wereld worden beschermd tegen de voortdurende verspreiding van COVID-19 én tegen andere grote ziekten waar de armsten onevenredig door worden getroffen,” aldus onderzoeker Azra Ghani. “Het waarborgen van een eerlijke toegang tot vaccins is daarbij cruciaal, maar vereist meer dan alleen het doneren van vaccins. Ook zijn er verbeteringen in de distributie en infrastructuur van vaccins nodig, samen met gecoördineerde inspanningen om verkeerde informatie over vaccins te bestrijden en de vraag naar vaccins te verbeteren. Alleen dan kunnen we ervoor zorgen dat iedereen kan profiteren van deze levensreddende middelen.”

Bronmateriaal

"Modelling suggests COVID-19 vaccines prevented 20 million deaths worldwide in first year" - Imperial College London (via Scimex)
Afbeelding bovenaan dit artikel: 89Stocker (via Canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd